Da Bettina Vital - Esa amo ün pa bod per discuorrer da la bos-cha in flur? Ün sibelin fraid ha boffà il mais schner tras cità, saja quai sper la Limmat o pro l’Aare. Impussibel dad ir our il liber sainza chapütscha e manetschas. Perquai am s-choda i’l tren tanter ün flüm e tschel i’l muond dals cudeschs. E quel am offra güsta tschireschers in flur, ün snack dutsch exotic e’m lascha dar ün sigl in pajais lontans chi savuran da prümavaira: I’l Giapun.

Sentaro, ün hom intuorn ils quaranta, fa ir ün bistro da dorayakis pac davent d’ün bel tschirescher fluraint inclur illa cità da Tokio. Ün „dorayaki“ es ün snack dutsch chi consista da duos pitschnas omlettas tgnüdas insembel d’üna pasta dutscha da faschöla cotschna. El guarda oura sco ün hamburger plat ed es üna sort berliner da l’ost.

Cliantella nun ha’l terribelmaing blera e sia motivaziun da lavurar es plütost mediocra. I’s pudess dir ch’el nun es quel tip d’uman chi s’allegra mincha bunura da viver la vita ch’el viva. Quai, fin ch’ün bel di sta Tokue suot il tschirescher e til observa. Co ch’el prepara la pasta per far omlettas, la buoglia cotschna per tillas implir e tandscha sur la maisa ils dorayakis a las pêr scolaras chi passan regularmaing davo scoula. Üna da quellas vain giovar üna rolla speciala in guist’istorgia. Girar gira pac e nüglia.

Grazia fitg a tut ils sponsurs da LATABLA:

  • www.quartalingua.ch
    www.quartalingua.ch
  • Tel. 081 864 15 81
    Tel. 081 864 15 81
  • Shop online!
    Shop online!
  • L’Institut dal Dicziunari Rumantsch Grischun
    L’Institut dal Dicziunari Rumantsch Grischun
  • www.belain.ch
    www.belain.ch
  • La Giuventetgna Rumantscha
    La Giuventetgna Rumantscha
  • Adüna bun - cafè grischun
    Adüna bun - cafè grischun
  • Tel: 081 852 45 45
    Tel: 081 852 45 45
  • Tel. 081 864 01 51
    Tel. 081 864 01 51


Tokue, üna duonnetta aint pels ottanta, ha ün’ögliada sabgiainta chi straglüscha drizzond seis ögl sül vendader da dorayakis. Ella sta cun tuots duos peis sün terra, eir sch’ün da seis ögls es plü ot co tschel e sia bocca ün pa torta. Ils mans zoppaint’la plü jent. Ün bel di as ris-ch’la via. Ch’ella vess gnü jent la plazza ch’el haja scrit oura, disch’la muossond sül fögl chi penda vi da la fanestra. Cun la reacziun stutta e retgnüda da Sentaro vaiv’la fingià fat quint. Che chi saja capità cun seis mans, dumonda Sentaro. Üna greiva malatia da giuvna.

„Fa El svess la pasta cotschna per Seis dorayakis“, dumonda Tokue.
„Perche, nun è’la buna?“
„Na güsta speciala... i manca la premura e quai as gusta“, respuonda sinceramaing la veglietta. „Gnanc’uschè simpel da rablar nan quai“.
„E co diavel voul Ella savair quai?“
„Eu tilla fetsch daspö 50 ons“.

Cun quists pleds e cun üna muostra da seis savair, ch’ella maina il prossem di per laschar insajar a Sentaro, es Tokue buna da til persvader. Da quinderinvia muossa Tokue co chi’s couscha la faschöla güst sül punct per ch’ella nu schloppa, co chi’d es da tilla zavrar e dovrar be la megldra qualità, co chi nun es mai rafüdar da masdar planin e cun premura e co chi’s taidla quai ch’ella ha da dir. Chi? La faschöla! Tokue taidla a tuot las chosas. Ella es persvasa cha tuot las chosas hajan lura aigna lingua, per exaimpel il vent o la glüna, e chi’s stopcha be tadlar bain avuonda per tillas incleger.

Sentaro inclegia intant alch oter. Cha tuot quai chi’s fa jent e cun premura, grataja meglder. E schi’s resta landervia e’s prouva da perfecziunar, vain il plaschair be da sai e cun quai il success. Seis bistro cumainza a girar vieplü bain, la pasta da faschöla da sia agüdonta es delizchusa. Tokue vain mincha bunura bodezzas a tilla preparar. Per ella es quai ün giodimaint chi dà variaziun in üna vita zuond monotona ed isolada d’ün sanatori. Quist duo inegual fa buna farina ed i crescha ün’amicizcha.

„Kirschblüten und rote Bohnen“ da Durian Sukegawa es scrit in ün tun fich fin. La lingua es d’üna simplicità poetica chi s-choda l’orma. L’autur giapunais Durian Sukegawa nu fa gronds discuors, el lascha il palc plainamaing a sias figüras chi han bler da quintar. Ün roman sentimental cun üna fin trista chi’d es uschè natürala sco’l crodar da las föglias dal tschirescher in utuon.

„Kirschblüten und rote Bohnen“ da Durian Sukegawa es ün dals duos romans chi vain preschantà i’l Tavulin litterar dad RTR ils 12 da favrer a las 9.00 cun Esther Krättli, Claudia Knapp e Bettina Vital.

Text e fotografia: B. Vital, Turitg
Prüma publicaziun: 2017


.:. Tips:
>Il Tavulin, Radio Rumantsch RTR

>„Haikulala (diari giapunais)“ cun haikus rumantschs da Benedetto Vigne

Suonda LATABLA


Chasa Editura Rumantscha - 

Walter Rosselli descriva eveniments da viadis ord la regurdientscha e l’imaginaziun. El mussa differents lieus e localitads. Vitiers tradescha el a nus daco che l’agen iert è uschè intim e tuttina tant universal. Ensemen cun fotografias ord la rimnada da l’artist Kurt Caviezel prenda quest cudesch nus sin in viadi enritgint ed inspirant.

Litteratura da viadi rapporta da terras e culturas estras e sveglia la mirveglia a quels ch’èn restads a chasa. Quest gener vul divertir, dentant era instruir ed appartegna a las veglias furmas da litteratura, ch’ins chatta en tuttas culturas ed diversas furmas.

La litteratura mussa quai ch’ins ha survesì u ch’ins n’ha forsa mai vesì.

Viagiar viagian ins cun ils pes, cun ils egls e cun il cor, ins admira quai ch’ins vesa, ins inscuntra gliaud, ins scuvra manieras da viver ed istorgias. Cuntradas contemplan ins or da la fanestra dal tren u dal bus, or da la punt da la nav u lung la via u la senda, u simplamain or da la fanestra da chasa u a l’ur da l’iert, en la litteratura, en revistas u en il kino. Ins regorda lura lieus e figuras ch’ins ha vesì, ins imaginescha quai ch’ins ha survesì u ch’ins n’ha forsa mai vesì.

Tut quai fa precis Walter Rosselli entras quests texts curts – ina furma da laschar prender part, dentant era da sez pudair far viadis. Las fotografias nuninscenadas van perfetg a prà cun quests texts. Kurt Caviezel, oriund da Cuira, rimna dapi decennis fotografias da cameras da web e publicas e lascha plidar quels muments senza commentar.

Walter Rosselli portraitWalter Rosselli, il multi-talent linguistic

Walter Rosselli è naschì l’onn 1965 a Preonzo e viva uss en Svizra franzosa.
El ha studegià lingua e litteratura rumantscha,iberica e scandinava e scriva e discurra plirs idioms rumantschs.El lavura sco translatur ed autur, enfin ussa ha el publitgà ‹Questione di memoria› e ‹Babilonia sui generis›.
Per la versiun franzosa da ‹La chasa veglia› dad Oscar Peer ha Walter Rosselli retschavì in premi da la Fundaziun Schiller Svizra.

Text: A. Capaul, Chasa Editura Rumantscha

Dapli: https://chasaeditura.ch/ 

 

 

Suonda LATABLA!


Chasa Editura Rumantscha - 

Jachen Erni, il president da la Fundaziun Baselgia San Niclà, ha pudü dar il bivgnaint al public in üna baselgina bain occupada. Il Center cultural Baselgia San Niclà e la Chasa Editura Rumantscha han invidà cumünaivelmaing ad ün’occurrenza litterara cul autur Dumenic Andry. La sairada lirica es gnüda accumpagnada dal musicist Andri Steiner chi ha per part interpretà cun sias differentas clarinettas las poesias simultanamaing culs pleds da Dumenic Andry e creà ün ambiaint da gronda intimità poetica.

Mevina Puorger ha moderà la sairada, laschond consciaintamaing i’l center la poesia e sia parafrasa musicala. In duos blocs da discussiun ha la moderatura discurrü cul autur davart temas centrals da sia lirica. Id es stat bel da pudair seguir a las ponderaziuns filosoficas davart il concept da patria, davart l’ir e tuornar, davart ils quatter elemaints terra, aua, ajer e fö, obain  davart il viadi da nossa vita e las paschiuns chi ans mainan in muonds reals e virtuals e chi ans rivan las portas per dar purtrets dürabels a nos esser.

Üna simpatica tschaina pitschna davant baselgia ha intimà al public da restar amo ün mumaint a plaz e da giodair l’ambiaint creà da musica e poesia.
Dumenic Andry ha prelet our da seis cudesch da poesias chi porta il titel significativ 'sablun', pel qual il poet es gnü distint quist on cul premi svizzer da litteratura. Sia plü nouva ouvra es cumparüda illa Chasa Editura Rumantscha cun üna bellischma postfacziun da Clà Riatsch.


Grazia fitg a tut ils sponsurs da LATABLA:

  • Tel: 081 852 45 45
    Tel: 081 852 45 45
  • Shop online!
    Shop online!
  • L’Institut dal Dicziunari Rumantsch Grischun
    L’Institut dal Dicziunari Rumantsch Grischun
  • www.belain.ch
    www.belain.ch
  • www.quartalingua.ch
    www.quartalingua.ch
  • La Giuventetgna Rumantscha
    La Giuventetgna Rumantscha
  • Tel. 081 864 01 51
    Tel. 081 864 01 51
  • Adüna bun - cafè grischun
    Adüna bun - cafè grischun
  • Tel. 081 864 15 81
    Tel. 081 864 15 81



Text: A. Capaul, Chasa Editura Rumantscha

 

Suonda LATABLA!


Chasa Editura Rumantscha -  Aunc adina, suenter varga curont’onns, sedamond’el tgei che seigi propi capitau gliez gi. Il gi dalla disgrazia da Crestas. 

Ina saira a la fin dals onns sessanta giascha Urschla en ina sanganada e senza schientscha entadim suler. La proxima damaun chattan ins ses um si mises, sa pendì. Ina tragedia che fa stremblir ils fundaments da la vischnanca entira. Norbert, il fegliet dils disgraziai, è tut sa pers ed fugia da la glieud e dumondas. Urschla surviva, mo turna a chasa metta. Varga dus decennis pli tard marida e sa chasa Andrea el vitget en Surselva. La tragedia d’avant onns leventa sias marveglias ed ella vul intervegnirdapli...

L’autura creescha a maniera fitg persvadenta in scenari da la catastrofa. La figura da la metta ha insatge fascinant, il fatg ch’ella na discurra betg pli, renda questa figura fitg interessanta e legitimescha anc dapli ch’ella survegn ina vusch tras quest raquint. Perencunter premetta la dunna giuvna d’ordaifer ch’è maridada en la cuminanza, dad analisar la “pressa” da vischnanca e las reglas nunscrittas da la cuminanza. In text cun gronda vardaivladad ed autenticitad, quella tematica chatta franc lecturs e lecturas.

Leontina Lergier-Caviezel (1956) è creschida a Vrin en Val Lumnezia e viva uss ensemen cun ses um en la vischinonza da Berna. Ella ha publitgà raqquints e poesias en diversas periodicas rumantschas e scriva regularmain columnas per La Quotidiana. Ses emprem cudesch Romana è cumparì 2006 en la retscha da Nies Tschespet (Romania). 2011 suonda Nus duas (Chasa Editura Rumantscha, exaust). 

206 paginas,
CHF 30.00 ISBN: 978-3-03845-056-6
Chasa Editura Rumantscha, 2018


Grazia fitg a tut ils sponsurs da LATABLA:

  • L’Institut dal Dicziunari Rumantsch Grischun
    L’Institut dal Dicziunari Rumantsch Grischun
  • www.quartalingua.ch
    www.quartalingua.ch
  • La Giuventetgna Rumantscha
    La Giuventetgna Rumantscha
  • www.belain.ch
    www.belain.ch
  • Adüna bun - cafè grischun
    Adüna bun - cafè grischun
  • Shop online!
    Shop online!
  • Tel. 081 864 15 81
    Tel. 081 864 15 81
  • Tel: 081 852 45 45
    Tel: 081 852 45 45
  • Tel. 081 864 01 51
    Tel. 081 864 01 51



Text: A. Capaul, Chasa Editura Rumantscha

 

Suonda LATABLA!


Chasa Editura Rumantscha - Dal tut nova è Chatrina Josty betg sco autura, dentant po ella ussa preschentar cun Barbacor/Herzkater per l’emprima giada ina atgna publicaziun.

 

Texts actuals
Chatrina Josty tutga sezza tar ella: la generaziun Y. La generaziun «Why?» che fa plitost in curs da ziczac tras tut las opziuns da la vita.


Ses texts raquintan dad ina generaziun che viva en in mund global, simultan, efemer e sragischà: En il ‹horror vacui›, la tema dal spazi vit, da nossa societad inundada da pussaivladads empruvain nus tuts da chattar respostas en il fidà. L’autura articulescha en moda sensibla, averta e subtila sias dumondas ed emoziuns.

Ils texts èn curts, averts, directs – nus lecturs vegnin ad ans sentir traplads!

Fotografias veglias
Il concept per questa publicaziun ha ordinà ils divers texts tar differents temas alfabeticamain. Tar mintga bustap datti in text. A quels texts vegnan agiuntadas illustraziuns, elavuradas da l’artist Donat Caduff. El ha elegì material visual or da las collecziuns da maletgs da l’autura, segmentà aspects da questas illustraziuns e structurà in artg visual – la perfetga interpretaziun narrativa.

Ord chadaina – ina nova retscha
Dastgar reflectar e crear giagliardamain cun il pled scrit, sa sentir e scriver ord chadaina – quai vul pussibilitar questa nova retscha. Qua vegnan publitgads texts contemporans che na sa laschan betg exnum categorisar classicamain tenor lur furma e cuntegn.
La cumparsa resguarda il format da la retscha classica da la CER, 12x20 cm, schlucca dentant il layout, la scrittira e la liadira – quels numers regordan ad in magazin, cun in palpiri spezial e haptic, cuntegn frestg e dinamic, tut tenor er cun illustraziuns.



Grazia fitg a tut ils sponsurs da LATABLA:

  • Tel. 081 864 01 51
    Tel. 081 864 01 51
  • La Giuventetgna Rumantscha
    La Giuventetgna Rumantscha
  • www.quartalingua.ch
    www.quartalingua.ch
  • Shop online!
    Shop online!
  • Tel: 081 852 45 45
    Tel: 081 852 45 45
  • L’Institut dal Dicziunari Rumantsch Grischun
    L’Institut dal Dicziunari Rumantsch Grischun
  • www.belain.ch
    www.belain.ch
  • Tel. 081 864 15 81
    Tel. 081 864 15 81
  • Adüna bun - cafè grischun
    Adüna bun - cafè grischun



Text: A. Capaul, Chasa Editura Rumantscha

 


Suonda LATABLA!


Benedetto Vigne relata da trais cudeschs recents che l’han faszinà:

Sun mai stà en Russia. E tuttina sent jau ina spezia da resonanza russa che ma persequitescha dapi in tempet e quai causa da trais cudeschs ch’jau hai legì en il decurs da l’ultim onn. Trais cudeschs recents ch’han tuts da far cun la Russia u cun l’anteriura Uniun Sovietica.

L’emprim deriva d’in giuven autur american – quai che fa surstar – cun num Anthony Marra. Ma Marra ha studegià a St. Petersburg, e quai declera magari si’affinitad per panoramas da là en. Si’ovra cun il titel original «The Tsar of Love and Techno» è ina rimnada da raquints autonoms, ch’èn però colliads l’in cun l’auter en moda enigmistica ma geniala, faschond da l’entir ina spezia dad unic roman. In roman che tanscha dals onns trenta enfin en per il futur diffus, e che mida en mintga part l’instanza narrativa. I va grosso modo per regurdientschas vanas, per la recurrenta surventschida da la desperaziun, per destrucziun e restauraziun da vita ed art. I cumenza cun la lavur d’in retuschader statal da fotografias al temp dal tranterguerra, che daventa lura sez unfrenda da las razzias stalinisticas, ins entaupa in directur da museum tschetschen che reciclescha purtrets, ins passa per las guerras caucasianas ed il nov capitalissem mafius, ed ins finescha en ina visiun futuristica si en las sferas cosmicas. Memoria ed umor survivan tut las forzas destructivas. En quest senn è il titel tudestg dal cudesch in zic malgartegià: «Letztes Lied einer vergangenen Welt» (Suhrkamp).

La famiglia vegn dominada dal gender feminin

Grazia fitg a tut ils sponsurs da LATABLA:

  • L’Institut dal Dicziunari Rumantsch Grischun
    L’Institut dal Dicziunari Rumantsch Grischun
  • Shop online!
    Shop online!
  • La Giuventetgna Rumantscha
    La Giuventetgna Rumantscha
  • www.quartalingua.ch
    www.quartalingua.ch
  • Adüna bun - cafè grischun
    Adüna bun - cafè grischun
  • Tel: 081 852 45 45
    Tel: 081 852 45 45
  • Tel. 081 864 01 51
    Tel. 081 864 01 51
  • www.belain.ch
    www.belain.ch
  • Tel. 081 864 15 81
    Tel. 081 864 15 81


Il segund cudesch è in veritabel «schmöker» da bunamain 1300 paginas! El è scrit – per tudestg – da la giuvna autura georgina Nino Haratischwili e porta il titel «Das achte Leben (für Brilka)» (Frankfurter Verlagsanstalt). Igl è in roman-saga che cumpiglia 6 generaziuns e passa 100 onns dad ina famiglia fictiva da Tbilissi/Tiflis. Mantegnend il recept secret d’ina tschigulatta magica, inventada da l’ururat Jaschi, vegn ina generaziun suenter l’autra purtada vinavant dal destin, che ballantscha tranter plaschair ed anc dapli tragedia. Lezza è colliada a las duas guerras mundialas, a guerras civilas e surtut a l’inclusiun da la Georgia en l’Uniun Sovietica. La famiglia vegn dominada dal gender feminin, che sa sbatta cun mauns e pes e regls per ina vita pli umana, fertant ch’il basat Kolja daventa in fervent funcziunari da Stalin – er lez oriund in Georgin. Sco che Haratischwili cumbinescha ficziun ed istorgia reala è simplamain grondius, ed er sch’il roman tutga magari in zic il kitsch – ina lectura faszinanta è el en mintga cas. Ed el ans maina betg mo a Tbilissi, mabain er a Mosca e Leningrad.

La gronda desillusiun suenter la fin da l’Uniun sovietica

Il terz cudesch è ina spezia da monument – el ha tranter auter purtà a l’autura  bielorussa Svetlana Alexijewitsch avant dus onns il premi Nobel per la litteratura. «Secondhand-Zeit / Leben auf den Trümmern des Sozialismus» (Suhrkamp), il titel tudestg, n’è en quest cas betg surfatg. I sa tracta dad ina rimnada da duas dunsainas protocolls da discurs cun persunas or da la Russia actuala. Da persunas ch’han anc vivì la segunda guerra mundiala enfin tar persunas che n’eran betg anc naschidas cur che la gronda midada da la «perestroika» ha cumenzà. Quai tanscha da l’anteriur funcziunari dal creml enfin tar la giuvna fugitiva dal Caucasus, dal ex-praschunier politic enfin tar la nova managera. E pli u main tuts raquintan da la gronda desillusiun ch’il temp suenter la fin da l’Uniun sovietica ha purtà. Il sentiment da solidarietad che regieva en las veglias cuschinas sozialisticas è vegnì substituì dad in grond egoissem materialistic che n’ha nagina cumpassiun per ils pli manglus. Ed en las forestas ordvart Mosca giascha sepulì inqual pauper gianter sturnì da la sbirramenta moderna. Ina lingia directa davent dal zarissem sur il stalinissem enfin tar il putinissem? «Tgi che vul chapir la Russia dad oz, sto leger quest cudesch», statti scrit sin la cuverta.

Anzi, quels trais cudeschs, agiunsch jau qua modestamain…

Text: B. Vigne, Turitg 
Fotografia: pexels.com

Suonda LATABLA!



Chasa Editura Rumantscha - Ils cas criminals cuntinueschan en la regiun da l’Engiadina Ota: Il scrivent Attilio Bivetti preschenta en ses segund tom novas istorgias dal cumissari Nuot Nes es ses assistent Marco Mangiù.

Laungel 

 

Sch’i vala en la litteratura da la Svizra tudestga «in Bern mordet sich’s am trefflichsten» ed en Lombardia che «I Milanesi ammazzano al sabato», para per lecturas e lecturs rumantschs l’Engiadina Ota dad esser la regiun la pli privlusa, commentescha la romanista Annetta Ganzoni en l’epilog dal nov cudesch L’aungel da Nuot Nes dad Attilio Bivetti. Era quest scrivent rumantsch plazzescha ses raquints criminals en vischinanza dal ‘Top of the World’ sco gia auters en retscha (Reto Caratsch - Il commissari da la cravatta verda, Göri Klainguti - Linard Lum, Flurin Spescha – Fieu e flomma).

«Il pass da l’impissamaint malign al crim es pü cuort cu que cha tü crajast!»

Uschia lascha Bivetti citar ses protagonist Nuot Nes en il cudesch. Ed era las novas istorgias enturn il cumissari e ses assistent reveleschan situaziuns dramaticas amez las «prüvedas» vischnancas da l’Engiadina Ota. Ils tschintg cas ch’ils dus criminalists han da resolver questa giada dattan occasiun a lecturas e lecturs da penetrar en profunditads nunenconuschentas dals ambients renumnads per lur surfatscha da cartulina.

Malgrà sia vegliadetgna è Nuot Nes sa famigliarisà cun il mund virtual, pertge la collavuraziun cun spezialists da computer è bunamain uschè impegnativa sco quella cun il labor forensic.

 

Attilio Bivetti
Attilio Bivetti, oriund da Segl, è stà durant plirs decennis veterinari per l’Engiadina Ota e la Bregaglia. Dapi la pensiun l’onn 2009 viva el tranter Segl, Fex e Castasegna. Bivetti ha in egl ed ina lingua originala per descriver la dinamica sociala ed economica da sias vals alpinas. El ha publitgà Ventins e ventatschs da Fex (Chasa Paterna 2010) e Nuot Nes (Chasa Editura Rumantscha 2014).

La vernissascha da L’aungel da Nuot Nes è mardi, ils 3-10-2017, a las 20:00 en la Biblioteca Engiadinaisa a Segl. Ina prelecziun dad Attilio Bivetti, moderada dad Annetta Ganzoni; cun accumpagnament musical da Pius Baumgartner.
Entrada libra, silsuenter datti in aperitiv. Cun maisa da cudeschs.

Cordialmain envidan la Chasa Editura Rumantscha e la Biblioteca Engiadinaisa.



Grazia fitg a tut ils sponsurs da LATABLA:

  • www.quartalingua.ch
    www.quartalingua.ch
  • www.belain.ch
    www.belain.ch
  • Adüna bun - cafè grischun
    Adüna bun - cafè grischun
  • Tel: 081 852 45 45
    Tel: 081 852 45 45
  • L’Institut dal Dicziunari Rumantsch Grischun
    L’Institut dal Dicziunari Rumantsch Grischun
  • Tel. 081 864 01 51
    Tel. 081 864 01 51
  • Tel. 081 864 15 81
    Tel. 081 864 15 81
  • La Giuventetgna Rumantscha
    La Giuventetgna Rumantscha
  • Shop online!
    Shop online!



Text: A. Capaul, Chasa Editura Rumantscha

 


Suonda LATABLA!


Chasa Editura Rumantscha - Ils 31 da matg preschenta la Chasa Editura Rumantscha (CER) ses proxim titel da la retscha da paraulas originalas rumantschas: “Lina e Linard”. I sa tracta d’ina veglia paraula rumantscha che cumpara uss en in vestgì nov.

Veglia paraula en vestgì nov
La paraula “Lina e Linard” è ina veglia paraula putera ch’è cumparida sut il titel “Abraham ed Abramessa” l’onn 1937 en ina rimnada da paraulas da Lina Liun (1875 – 1943, Schlarigna). Quest’ediziun è gia daditg exausta. La CER ha laschà raquintar quest’istorgia da nov il magister Roman Pünchera en ina bella lingua actuala. L’artista Marina Lutz ha dà ina fatscha a las figuras ed illustrà l’entira istorgia.

Paraula dal principi repetitiv
Quest’istorgia è ina paraula dal principi repetitiv che lascha crescher e daventar il problem adina pli grond, ma la finala po el tuttina vegnir schlià. In cudesch captivant da preleger e per ils uffants che legian gia sezs è la repetiziun in agid e divertiment spezial. Il cudesch cumpara en duas versiuns (puter e rumantsch grischun), cun bleras illustraziuns. El è adattà per uffants pitschens, per l’emprima lectura en scola, ma era per pli gronds.

L’istorgia
La mamma trametta Lina e Linard en il guaud a cleger izuns ed als di ch’els duajan esser a chasa avant ch’i vegnia stgir. Lina clegia ils izuns ed ha gia bainspert plain ses chanaster, ma Linard mangia dapli izuns che quai ch’el metta en il chanaster. Cura ch’igl è uras dad ir a chasa, na fa Linard betg vinavant. Lina dumonda il luf dad ir a morder Linard per che quel turnia a chasa. Ma il luf na vul betg far quai perquai che Linard è ses ami. Lina inscuntra anc diversas autras figuras che n’èn betg prontas da gidar. A la fin ha ella però tuttina fortuna e chatta insatgi che gida lura propi.

Vernissascha:  mesemna,  ils  31  da  matg,  a  las  10:30  en  il  Chesin  Manella  a  Schlarigna.  Cun preschientascha da Roman Pünchera e Marina Lutz. Il cudesch custa CHF 24.00 e po vegnir retratg en las librarias u sut www.chasaeditura.ch



Grazia fitg a tut ils sponsurs da LATABLA:

  • Tel: 081 852 45 45
    Tel: 081 852 45 45
  • Tel. 081 864 01 51
    Tel. 081 864 01 51
  • Shop online!
    Shop online!
  • www.quartalingua.ch
    www.quartalingua.ch
  • La Giuventetgna Rumantscha
    La Giuventetgna Rumantscha
  • L’Institut dal Dicziunari Rumantsch Grischun
    L’Institut dal Dicziunari Rumantsch Grischun
  • Adüna bun - cafè grischun
    Adüna bun - cafè grischun
  • Tel. 081 864 15 81
    Tel. 081 864 15 81
  • www.belain.ch
    www.belain.ch




Text: A. Capaul, Chasa Editura Rumantscha
Illustraziun: Marina Lutz


Suonda LATABLA!


Da Bettina Vital - Esa amo ün pa bod per discuorrer da la bos-cha in flur? Ün sibelin fraid ha boffà il mais schner tras cità, saja quai sper la Limmat o pro l’Aare. Impussibel dad ir our il liber sainza chapütscha e manetschas. Perquai am s-choda i’l tren tanter ün flüm e tschel i’l muond dals cudeschs. E quel am offra güsta tschireschers in flur, ün snack dutsch exotic e’m lascha dar ün sigl in pajais lontans chi savuran da prümavaira: I’l Giapun.

Sentaro, ün hom intuorn ils quaranta, fa ir ün bistro da dorayakis pac davent d’ün bel tschirescher fluraint inclur illa cità da Tokio. Ün „dorayaki“ es ün snack dutsch chi consista da duos pitschnas omlettas tgnüdas insembel d’üna pasta dutscha da faschöla cotschna. El guarda oura sco ün hamburger plat ed es üna sort berliner da l’ost.

Cliantella nun ha’l terribelmaing blera e sia motivaziun da lavurar es plütost mediocra. I’s pudess dir ch’el nun es quel tip d’uman chi s’allegra mincha bunura da viver la vita ch’el viva. Quai, fin ch’ün bel di sta Tokue suot il tschirescher e til observa. Co ch’el prepara la pasta per far omlettas, la buoglia cotschna per tillas implir e tandscha sur la maisa ils dorayakis a las pêr scolaras chi passan regularmaing davo scoula. Üna da quellas vain giovar üna rolla speciala in guist’istorgia. Girar gira pac e nüglia.

Grazia fitg a tut ils sponsurs da LATABLA:

  • Tel. 081 864 01 51
    Tel. 081 864 01 51
  • www.belain.ch
    www.belain.ch
  • Tel. 081 864 15 81
    Tel. 081 864 15 81
  • Tel: 081 852 45 45
    Tel: 081 852 45 45
  • Shop online!
    Shop online!
  • www.quartalingua.ch
    www.quartalingua.ch
  • La Giuventetgna Rumantscha
    La Giuventetgna Rumantscha
  • L’Institut dal Dicziunari Rumantsch Grischun
    L’Institut dal Dicziunari Rumantsch Grischun
  • Adüna bun - cafè grischun
    Adüna bun - cafè grischun


Tokue, üna duonnetta aint pels ottanta, ha ün’ögliada sabgiainta chi straglüscha drizzond seis ögl sül vendader da dorayakis. Ella sta cun tuots duos peis sün terra, eir sch’ün da seis ögls es plü ot co tschel e sia bocca ün pa torta. Ils mans zoppaint’la plü jent. Ün bel di as ris-ch’la via. Ch’ella vess gnü jent la plazza ch’el haja scrit oura, disch’la muossond sül fögl chi penda vi da la fanestra. Cun la reacziun stutta e retgnüda da Sentaro vaiv’la fingià fat quint. Che chi saja capità cun seis mans, dumonda Sentaro. Üna greiva malatia da giuvna.

„Fa El svess la pasta cotschna per Seis dorayakis“, dumonda Tokue.
„Perche, nun è’la buna?“
„Na güsta speciala... i manca la premura e quai as gusta“, respuonda sinceramaing la veglietta. „Gnanc’uschè simpel da rablar nan quai“.
„E co diavel voul Ella savair quai?“
„Eu tilla fetsch daspö 50 ons“.

Cun quists pleds e cun üna muostra da seis savair, ch’ella maina il prossem di per laschar insajar a Sentaro, es Tokue buna da til persvader. Da quinderinvia muossa Tokue co chi’s couscha la faschöla güst sül punct per ch’ella nu schloppa, co chi’d es da tilla zavrar e dovrar be la megldra qualità, co chi nun es mai rafüdar da masdar planin e cun premura e co chi’s taidla quai ch’ella ha da dir. Chi? La faschöla! Tokue taidla a tuot las chosas. Ella es persvasa cha tuot las chosas hajan lura aigna lingua, per exaimpel il vent o la glüna, e chi’s stopcha be tadlar bain avuonda per tillas incleger.

Sentaro inclegia intant alch oter. Cha tuot quai chi’s fa jent e cun premura, grataja meglder. E schi’s resta landervia e’s prouva da perfecziunar, vain il plaschair be da sai e cun quai il success. Seis bistro cumainza a girar vieplü bain, la pasta da faschöla da sia agüdonta es delizchusa. Tokue vain mincha bunura bodezzas a tilla preparar. Per ella es quai ün giodimaint chi dà variaziun in üna vita zuond monotona ed isolada d’ün sanatori. Quist duo inegual fa buna farina ed i crescha ün’amicizcha.

„Kirschblüten und rote Bohnen“ da Durian Sukegawa es scrit in ün tun fich fin. La lingua es d’üna simplicità poetica chi s-choda l’orma. L’autur giapunais Durian Sukegawa nu fa gronds discuors, el lascha il palc plainamaing a sias figüras chi han bler da quintar. Ün roman sentimental cun üna fin trista chi’d es uschè natürala sco’l crodar da las föglias dal tschirescher in utuon.

„Kirschblüten und rote Bohnen“ da Durian Sukegawa es ün dals duos romans chi vain preschantà i’l Tavulin litterar dad RTR ils 12 da favrer a las 9.00 cun Esther Krättli, Claudia Knapp e Bettina Vital.

Text e fotografia: B. Vital, Turitg


.:. Tips:
>Il Tavulin, Radio Rumantsch RTR

>„Haikulala (diari giapunais)“ cun haikus rumantschs da Benedetto Vigne

Suonda LATABLA


Reclama:

Newsletter:

Adressa d'email:

Prenum:

Num:


POPULAR IN QUESTA CATEGORIA:

Buna glüna

17 da schaner 2018

Da Romana Ganzoni - Uossa suna rivats a Landquart. Il figl da 12 ons dumonda a la mamma, scha quist „village“ plain roba plü bunmarchada, plain marcas, plain „labels“, plain prodots...

Cars salids

29 d'avust 2017

Dad Annatina Nay - ... dalla Spagna, Italia, Grezia, dad Amsterdam ni New York! Cu has ti scret tia davosa carta postala, a maun, cun taccar si ina marca? Tgi...

La guida

14 da november 2017

Da Romana Ganzoni - La guida, Maria Rita, muossa a giasts seis cumün Sant'Angelo Muxara in Sicilia. Ella fa quai per raps, 60 euros la persuna. Uschigliö nu's rivessa pro...

Buc pli schi fitta ed empau anti

13 d'avrigl 2017

Dad Annatina Nay - Jeu sun uss anti-fitness e stoi conceder. Il center da fitness hai jeu gia daditg buca pli viu da dadens. Tschei di ha ina dil center perfin...

Concurrenza: 24 bieras per il dretg tip - Svizra cunter Brasilia

12 da zercladur 2018

La biera stagiunada, na filtrada vain prodütta daspö il 2004 a Tschlin e quai cun üna qualità constanta. Ella vain fatta exclusivamaing our da malt «Granalpin», our dad offa biologica...

La Cana...

24 d'avust 2016

Da Bettina Vital - In tschercha dals uors chi vivan pacific in libertà e dad otras aventüras cul camper, quinta Bettina d’ün pajais vastischem chi ha las listessas duos culurs...

Fit, pli fitta, fitness! Nr. 1

11 da favrer 2017

Dad Annatina Nay - In onn niev cun massa novs propiests. Varga in dudischavel digl onn 2017 ei uss denton gia historia. Suandeis aunc adina vies plan? Buca fimar, beiber alcohol...

Fit, pli fitta, fitness! Nr. 2

14 da mars 2017

Dad Annatina Nay - Fitness ei aunc buc daventau miu niev hobi e probabel vegnin nus mai ad esser megliers amitgs – il fitness ed jeu. Mo jeu serebetschel uss regularmein...

Go to top