Da Bettina Vital -
In tschercha dals uors chi vivan pacific in libertà e dad otras aventüras cul camper, quinta Bettina d’ün pajais vastischem chi ha las listessas duos culurs in sia vopna sco la Svizra. Ün cuort rapport da viadi.
La cana...
...da scuvrir ün pajais ester viagiond d’ün lö a l’oter illas listessas quatter paraids. Nos viadi cul camper tras il stadi nordamerican ha cumanzà a Vancouver cun ün jetlag potent. Eu sun ida a las 4.30 p.m. i’l Denny’s a cumprar pancakes e hash browns per meis hommens. Il di davo vaina surgni nos truck camper en’s vain miss in viadi vers il nord. Il bel vi da quist pajais es, chi’s po durmir là ingio chi plascha, damaja eir a la riva d’ün lai – da quels daja in Canada bod davo mincha storta – per exaimpel sün üna plazza da parcar. Toctoctoc! Chris nos vaschin ans maina painch, carrottas, sal, tschiguollas e ris, perquai cha lur viadi cul camper va daman a fin.
Ils Canadais e maisas da far süt eir pels babs in lur aigna tualetta
Ils Canadais sun per mai glieud cuntainta, fich averta, serviziaivla ed emancipada. I nu vain avant chi nu’s baderla trais pleds, schi’s sta in colonna per ir in tualetta. Id es eir bod impussibel da splajar ün plan da cità e da dar be cuortin ün sguard lasura sainza ch’inchün vain inaquella in agüd: „Do you need any help“? No eschan stats be bocc’averta tadlond il monolog da desch minuts d’ün indigen che ed ingio chi saja il meglder da visitar a Vancover. Ils Canadais aman ils chans e’ls uffants („Hi sweatheart!“ o simil ad doda da quasi minchün chi vain incunter vezzond nos pitschen davosü illa dschierla). Lur infrastructura per famiglias es impreschiunanta: plazzas da giovar in mincha löet e maisas da far süt eir pels babs in lur aigna tualetta.
Grazia fitg a tut ils sponsurs da LATABLA:
-
-
-
L’Institut dal Dicziunari Rumantsch Grischun
-
Adüna bun - cafè grischun
-
-
-
-
-
La Giuventetgna Rumantscha
La cuntrada
La natüra ha dimensiuns gigantescas e variescha per main da che: goduns tuot quai cha l’ögl tendscha, lais cun il plü da tuot latrinas ed ingün’oter stizzi uman, il mar po esser bass e tranquil in ün bratsch da la vart oura (Rathervor Beach a Vancouver Island) e be duos uras davent crudel ed anarchic in üna riva da tschinch kilometers lunghezza cun truonchuns tus per mez quai (Long Beach a Vancouver Island). Ils Rocky mountains tanter Jasper e Banff fan impreschiun dafatta als confederats, impustüt in lur quantità. Ils 4’000 meters nu supereschna però neir els. Ün viadi cul bus turistic sül glatscher nu’ns ha neir s-chodà. La natüra sumaglia ferm a quella da la Svizra e da l’Europa Centrala, tuot es simplamaing bler plü grond e vast. Per ün batterdögl para chi’s saja sül Lai Nair sur Tarasp, schi nu sigliuottess duos secundas plü tard ün squilat canadais tuottafat ester cun cua stiglia sur la via via e da la foura sü. Ün basdrinet da quel svizzer.
Ils campings
No vain preferi ils campings dals Provincial parcs, üna sort reservats protets, drizzads aint fich simpels cun secrets ed aua fraida. In congual culs campings privats d’eirna adüna plü nets e favuraivels. Il full hook up cun attachs d’electricità e sculs per laschar giò l’aua e la merda am paraiva absurd. Vulair esser dadoura illa natüra immez il nair god spess, ma verer televisiun ed ir sül comad e flush e tuot da la foura giò be duos meters daspera!
Il plü bel es da na savair ingio chi’s splacha la not chi vain. Ed impustüt crescha la tensiun, schi’s es rivà i’l camping previs, ma nu’s sa, schi’s chatta üna plazza sainza avair reservà a mezza stà. Tant plü grond es il plaschair, scha tuot funcziuna bain. E minchatant as pernottescha sül overflow camping, üna sporta geniala dals campings canadais per na stuvair trametter davent a lur giasts.
Coexistenza
Il uors. Cler cha eir no vain gnü la spranza da til verer. Co ch’el viva in ün territori uschè vast, ingio ch’el ha lö e lö per as mouver libramaing. Co mâ vess ün uors d’evitar da rivar in territori uman in nos pajais uschè pitschen?
Ils campings avertischan da nu laschar dadoura mangiativas ed rests giò per terra. Implü daja containers aposta per büttar il rument chi tegnan davent ils uors. In Canada as esa sforzà uschea da laschar inavo mincha maisa netta e rumida sü. Co füss quai schi dess uors al Lai da Turich? Ils Canadais appelleschan a la coexistenza tanter umans e bes-chas ed infuormeschan in blers lös davart lur möd da viver e co cha l’uman as cumporta il meglder, sch’ün coyote capita p.ex. a la riva da la cità da Vancouver. Da quai ch’eu n’ha vis nu’s legia ninglur DANGER, mabain COEXISTENCY.
Ed eir no til vain vis per finir, il uors, our da l’auto ch’el sfuschignaiva illa frus-chaglia a l’ur da la via.
E cul laschar increscher? Dals cumpatriots o da nossa lingua? Eu vess pudü scumetter ch’eir in Canada inscuntrarana ad ün o tschel Rumantsch. E baincomal! Cun ir per laina per far ün fö e brassar noss marshmallows sün ün camping immez la vastezza verda vain incunter ün giuven cowboy da Scuol e’ns dumonda tuot stut:“ Ma discurrivat vo rumantsch?“.
Text e fotografia: B. Vital, Turitg
►FA PART, commentescha sutvart!
+++ Il spiert da cuminanza è important ed uschia è mintgin bainvegni da sviluppar quist project cun nus; Igl è pussaivel da registrar events e nus publitgain Vossas novitads. Scha vus avais gust da contribuir in artitgel ans pudais trametter in e-mail sin This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
|