Benedetto Vigne relata da trais cudeschs recents che l’han faszinà:
Sun mai stà en Russia. E tuttina sent jau ina spezia da resonanza russa che ma persequitescha dapi in tempet e quai causa da trais cudeschs ch’jau hai legì en il decurs da l’ultim onn. Trais cudeschs recents ch’han tuts da far cun la Russia u cun l’anteriura Uniun Sovietica.
L’emprim deriva d’in giuven autur american – quai che fa surstar – cun num Anthony Marra. Ma Marra ha studegià a St. Petersburg, e quai declera magari si’affinitad per panoramas da là en. Si’ovra cun il titel original «The Tsar of Love and Techno» è ina rimnada da raquints autonoms, ch’èn però colliads l’in cun l’auter en moda enigmistica ma geniala, faschond da l’entir ina spezia dad unic roman. In roman che tanscha dals onns trenta enfin en per il futur diffus, e che mida en mintga part l’instanza narrativa. I va grosso modo per regurdientschas vanas, per la recurrenta surventschida da la desperaziun, per destrucziun e restauraziun da vita ed art. I cumenza cun la lavur d’in retuschader statal da fotografias al temp dal tranterguerra, che daventa lura sez unfrenda da las razzias stalinisticas, ins entaupa in directur da museum tschetschen che reciclescha purtrets, ins passa per las guerras caucasianas ed il nov capitalissem mafius, ed ins finescha en ina visiun futuristica si en las sferas cosmicas. Memoria ed umor survivan tut las forzas destructivas. En quest senn è il titel tudestg dal cudesch in zic malgartegià: «Letztes Lied einer vergangenen Welt» (Suhrkamp).
La famiglia vegn dominada dal gender feminin
Grazia fitg a tut ils sponsurs da LATABLA:
Il segund cudesch è in veritabel «schmöker» da bunamain 1300 paginas! El è scrit – per tudestg – da la giuvna autura georgina Nino Haratischwili e porta il titel «Das achte Leben (für Brilka)» (Frankfurter Verlagsanstalt). Igl è in roman-saga che cumpiglia 6 generaziuns e passa 100 onns dad ina famiglia fictiva da Tbilissi/Tiflis. Mantegnend il recept secret d’ina tschigulatta magica, inventada da l’ururat Jaschi, vegn ina generaziun suenter l’autra purtada vinavant dal destin, che ballantscha tranter plaschair ed anc dapli tragedia. Lezza è colliada a las duas guerras mundialas, a guerras civilas e surtut a l’inclusiun da la Georgia en l’Uniun Sovietica. La famiglia vegn dominada dal gender feminin, che sa sbatta cun mauns e pes e regls per ina vita pli umana, fertant ch’il basat Kolja daventa in fervent funcziunari da Stalin – er lez oriund in Georgin. Sco che Haratischwili cumbinescha ficziun ed istorgia reala è simplamain grondius, ed er sch’il roman tutga magari in zic il kitsch – ina lectura faszinanta è el en mintga cas. Ed el ans maina betg mo a Tbilissi, mabain er a Mosca e Leningrad.
La gronda desillusiun suenter la fin da l’Uniun sovietica
Il terz cudesch è ina spezia da monument – el ha tranter auter purtà a l’autura bielorussa Svetlana Alexijewitsch avant dus onns il premi Nobel per la litteratura. «Secondhand-Zeit / Leben auf den Trümmern des Sozialismus» (Suhrkamp), il titel tudestg, n’è en quest cas betg surfatg. I sa tracta dad ina rimnada da duas dunsainas protocolls da discurs cun persunas or da la Russia actuala. Da persunas ch’han anc vivì la segunda guerra mundiala enfin tar persunas che n’eran betg anc naschidas cur che la gronda midada da la «perestroika» ha cumenzà. Quai tanscha da l’anteriur funcziunari dal creml enfin tar la giuvna fugitiva dal Caucasus, dal ex-praschunier politic enfin tar la nova managera. E pli u main tuts raquintan da la gronda desillusiun ch’il temp suenter la fin da l’Uniun sovietica ha purtà. Il sentiment da solidarietad che regieva en las veglias cuschinas sozialisticas è vegnì substituì dad in grond egoissem materialistic che n’ha nagina cumpassiun per ils pli manglus. Ed en las forestas ordvart Mosca giascha sepulì inqual pauper gianter sturnì da la sbirramenta moderna. Ina lingia directa davent dal zarissem sur il stalinissem enfin tar il putinissem? «Tgi che vul chapir la Russia dad oz, sto leger quest cudesch», statti scrit sin la cuverta.
Anzi, quels trais cudeschs, agiunsch jau qua modestamain…
Text: B. Vigne, Turitg
Fotografia: pexels.com
Suonda LATABLA!
-
5 giadas quatter paraids Da Silvana Derungs (DRG) – La lingua rumantscha è ritga. Quai savain nus. Nossa lingua è noss da chasa, uschia in bonmot.…
15 da december 20211674 giadas -
5 giadas sco chaun e giat Da Silvana Derungs (DRG) – La lingua rumantscha è ritga. Quai savain nus. E ch’i dat nundumbraivlas locuziuns e proverbis cun animals, quai…
04 da november 20211768 giadas -
Ursina – ina vusch che connectescha corp ed olma Da Benedetto Vigne - La chantautura sursilvana sesenta a Turitg ans surprenda cun ses segund portatun cumplessiv, l’album «When I Let Go».…
-
5 bels nums dad umens Da Silvana Derungs (DRG) – La lingua rumantscha è ritga. Quai savain nus. E che nums rumantschs èn bels, quai san era…