Da Flavia Hobi – Anne-Louise Kleberg Joël – tuna buc suenter in num romontsch, ella Rumantschia sesenta ella denton dacasa. Oriundamein dad Odense en Danmarca eis ella dapi 21 onns adina puspei en Svizra. Oz stat Anne-Louise a Vella ed ei meinafatschenta dalla Casa d’Angel a Lumbrein. „Damai che jeu hai da far cun bia glieud duront luvrar, gaudel il ruaus ton pli el temps liber; seser sin canapé cun in bien cudisch danès e strihar il gat ni far yoga – aschia sai jeu serevegnir il meglier.“

Cunquei che Anne-Louise ei carschida si cun plirs lungatgs, ha ella sviluppau ina gronda affinitad. 1997 eis ella arrivada a Vella per luvrar in unviern en in’ustria. Leu ha ella lu spert empriu da salidar e da dumbrar per romontsch. Grazia a siu plascher per lungatgs ha la Danesa era giu naven dall’entschatta in grond interess per il romontsch. Da vegnir sin in bien nivel ei per ella denton vinavon ina sfida, ha la perfecziunista bein la pretensiun a sesezza da „variar l’expressiun dil lungatg plidau e dad ir pli fetg en detagl cun la muntada dils singuls plaids.“

Jeu tschontschel aschi bia romontsch sco pusseivel, era cun glieud dils auters idioms romontschs

Oz descriva Anne-Louise il romontsch sco lungatg da famiglia; mintga di lavura, scriva e discuora ella per romontsch. „Jeu tschontschel aschi bia romontsch sco pusseivel, era cun glieud dils auters idioms romontschs – damai che jeu cape-schel buc adina tut.“ Cunquei ch’igl ei per Anne-Louise buc pli logic da tschintschar tudestg che romontsch, mida ella buc aschi tgunsch sche enzatgi sa buc bein romontsch. La guida da cultura ha era la disa da salidar la glieud per romontsch e lura vegn ella spert sisu sche la glieud sa romontsch ni buc. Aschia datti per exempel era ella Casa d’Angel adina in „beinvegni“ per tuts. Ils turists selegran dad udir il lungatg romontsch, ch’ei „purtader dalla cultura ed igl ei impurtont dad intermediar ei.“

Anne-Louise ha studegiau historia e scienzas da religiun ad Aarhus ed a Turitg. Ella era gia adina fascinada da baselgias e dall’art ch’ei sesviluppada en siu contuorn sco era dil concept cardientscha: „Co e daco crei la glieud e co fa quel-la cardientscha secuntener igl individi e funcziunar la societad?“

Era sch’ella sesenta a casa ella Lumnezia - secapescha che la Danmarca maunca mintgaton ad Anne-Louise. Seigi la cultura, la natira, la famiglia ed ils amitgs da pli baul. Mo grazia als mieds electronics eisi pli sempel da mantener il contact. „Ils Danès seigien ils Talians dil nord, ha enzatgi detg a mi; nus essan buc fetg exacts, pli creativs e dein dapli peisa all’estetica ni la componenta sociala sco part dil resultat dad in process.“ In tec sco ils Talians caracterisescha Anne-Louise era ils Lumnezians, star da cumpignia e cantar vegni era leu scret grond. E surtut ha ella che plai il humor che semeglia a quel dalla Danmarca.

 

Ina super gruppa da glieud engaschada 

La Casa d’Angel e la plazza dad Anne-Louise, ch’ei cul temps carschida sin 50%, exista pér dapi 2015. La gronda sfida seigi da buc vuler memia bia, mobein dad era saver dir na. Cunquei ch’il romontsch ed il tudestg ein omisdus buc lungatgs mumma, schabegian plitost sbagls linguistics. „Mo lu tratgel tant pis e sperel che enzatgi anfli il sbagl – quei vul numnadamein dir che enzatgi ha legiu il text e gliez ei il pli impurtont.“

Spezialmein gauda Anne-Louise muments co „cu jeu arvel igl esch dil fuorn dil cristagl e vesel co ils egls dils affons tarlischan cu els vesan il grond cristagl dil péz Regina.“ Ella selegra era adina puspei dils commentaris el cudisch da hosps, che partan lur plascher vida las exposiziuns e las occurrenzas organisadas ella Casa d’Angel. Engrazieivla ei Anna-Louise era per la fundaziun da cultura, „ina super gruppa da glieud engaschada – seigi quei sco survigiladers, sco guids ni el cussegl da fundaziun.“ Quei motivescha ella aunc dapli da far sia lavur sco meinagestiun cun gronda passiun.

Engraziel fetg per il discuors, Anne-Louise!

Intervista: Flavia Hobi
Fotografia: (c) Marco Hartmann, Somedia

Suonda LATABLA!

---

---

Forsa er insatge per vus:

---