Da Benedetto Vigne -
Ils dus albums «Pet Sounds» e «Revolver» cumpleneschan lur 50vel anniversari. Els valan sco capolavurs da la musica pop. Benedetto Vigne declera pertge.

en fonoteca
charezzas e revoltas
figuran davant.

Questa tipica poesia giapunaisa numnada «haiku» figurescha en la raccolta da haikus mes che vegn a cumparair l’atun proxim, sut il titel «diari giapunais». Igl è ina poesia in zic ermetica che vul la finala be dir: Mes dus albums da pop preferids èn «Pet Sounds» dals Beach Boys e «Revolver» dals Beatles.

«Pet Sounds» sa referescha a la noziun americana «pet animals», animals da chasa, «per charsinar» apunta, e «Revolver» è in gieu da pleds ch’alludescha main a la revoluziun ni a la famusa arma dal western che plitost al disc che gira en in cuntin, ad infinitum quasi. E propi, quests dus albums, ch’èn cumparids precis avant 50 onns, valan anc oz sco ils pli impurtants da l’istorgia da la musica pop, els figureschan pelsolit er adina sisum en las glistas proponidas regularmain da revistas u magasins dal rom, «davant» apunta.

E sche tge renda «Pet Sounds» e «Revolver» usché singulars?

Ins sto savair che albums eran da lezs temps, ils mezs onns ’60, anc raritad; en lur fasa da maturitad artistica avevan las duas bands creà ovras d’ina valita enorm pionierica, quasi ils emprims albums conceptuals. En il cas american sa tractavi però main da la band sezza, che plitost da lur chau cumponist e producent Brian Wilson. Suenter avair furnì a ses frars e ses cusrin onns or ina rotscha da chanzuns da bunaluna e bellavita, aveva Wilson occupà l’entschatta 1966 il studio da registraziun cun in’entir’armada da sessiunists classics, munids cun artgs e sturs, cun cembalos e timpanis, ma er cun stgellas da velos e tibas dad autos.

Las chanzuns, textadas da l’ami Tony Asher, concepidas enturn bramas giuvenilas ed anguschas postpubertaras, cumplettadas dals chors sublims dals Beach Boys, sa muvevan tranter melodias da ninnananna e classica impressiunistica, tranter rock’n’roll e Stravinsky, e cumpigliavan cun «God Only Knows» in dals pli bels popsongs da tut ils temps. Ina miniatura che cumenzava cun ina figura da «waldhorn», culava tras curts labirints armonics e finiva en in bel canon polifonic.

Il Beatle Paul McCartney era stà enorm impressiunà da l’album ed aveva da sia vart laschà entrar influenzas da quel en la lavur actuala vi da la proxima ovra da sia gruppa, «Revolver» apunta. Ils Beatles e lur producent George Martin sa chattavan medemamain sin ina culmogna da lur creativitad – quai demussan ils arranschaments classics en «Eleanor Rigby», ils instruments exotics indics en «Love You To», ils sturs da soul en «Got To Get You Into My Life».

Straordinaria era però l’applicaziun dal studio sco in ulteriur instrument.

En pliras chanzuns laschava la gruppa strasunar tuns registrads a «l’inversa», ed en la collascha psichedelica «Tomorrow Never Knows» aveva ella schizunt operà cun uschénumnads loops, cun bindels infinits. Betg da sa smirvegliar che la gruppa, nunabla da reproducir talas chanzuns sin tribuna, ha chalà lezza stad da dar concerts.

Igl è enconuschent che tant «Pet Sounds» sco er «Revolver» eran naschids sut l’influenza da l’alluzinogen LSD – l’enorma musicalitad, il ferm spiert experimental e la gronda euforia dals dus albums laschan er resentir quest fatg. Ma quel consum ha er gì sias consequenzas main allegraivlas, Brian Wilson è bainspert crudà en depressiuns e psicosas e n’ha mai pli cuntanschì la genialitad da quella stad, ed ils Beatles han anc laschà suandar ina ulteriura capolavur, avant da cumenzar lur definitiv declin artistic. «Pet Sounds» e «Revolver» restan dentant sco terms musicals d’ina bellezza nundetga, ch’han influenzà pop e rock enfin il di dad oz.

Links:

Tomorrow Never Knows, Beatles
God Only Knows, Beach Boys


Text: B. Vigne
Fotografia: www.pexels.com (CC0)