increase font size 
Da Rest Giacun Dermont -
Convenziuns vegnan e van, la giuventetgna resta. Dapi passa tschient onns datti moviments da giuventetgna, els han gì gronda influenza sin il decurs da l’istorgia. Ils giuvens dad ozendi vegnan gugent numnads Generaziun Y. Quals èn lur ideals e co sa splega il cumbat per surmuntar convenziuns antiquadas?
Per midadas fundamentalas da la società hai adina duvrà l’engaschi da la giuventetgna. Nagut sa mida avant ch’insatge sa mova, star salda munta regress. Chaussas da midar dessi avunda sin quest mund, ma tgi prenda l’iniziativa? En vista al svilup demografic è la giuventetgna d’ozendi forsa dumandada pir che mai da prender enta pugn las chaussas e da cumbatter per ina società che corrispunda a ses agens ideals; per il bain da tuts.
Moviments da giuventetga cun grond effect
Suenter l’onn 1900 s’han furmads en l’Inghelterra ed en Germania ils emprims moviments tanter la giuventetgna burgaisa. Els han cumbattì encunter las convenziuns magari stretgas da quel temp ed entschet a suandar agens ideals. Il fiasco da l’Emprima Guerra mundiala ha manà ad ina gronda disillusiun da la giuventetgna, cunzunt en la Germania nua ch’ils giuvens sa sentivan sco unfrendas d’ina guerra ch’ils vegls han inizià e vulì. Il regime naziunalsocialistic ha chapì d’integrar la giuventetgna per sia chaussa ed ha cuntanschì d’attrar ina generaziun obedaivla, insumma betg critica. Las consequenzas èn enconuschentas.
Nua èn restads ils ideals dal 1968?
La generaziun giuvna dad ozendi guarda enavos sin ils onns suenter 1968 cun sentiments magari ambivalents. Dad ina vart èn ils merits da quell’epoca incontestads e da fich gronda impurtanza per nossa società odierna. Da l’autra vart ans dumondan ins er nua che tut quella glieud as rechatta ussa? En quai propi las medemas persunas cun lur chavels lungs e las barbas sfarfatgas che sesan ozendi cun vestgadira e frisura adretta en las etagas sura e surveglian il consumissem? Nua èn restads ils ideals dal 1968?
Grazia fitg a tut ils sponsurs da LATABLA:
Punk politicamain correct
Er il moviment da punk cun lur parolas antietatisticas d’ina giada s’ha suttamess ad in correctadad politica che fa smarvegliar. Il festival da punk Afropunk, ch’ha lieu a Brooklyn, New York dapi l’onn 2005, è sta quest’on sut il motto da la correctadad politica. La giuventetgna dad oz na duai betg esser pli mo encunter sexissem e rassissem, ma er encunter disavantagar impedids, glieud veglia, homosexuals, glieud grossa, persunas transsexualas ed insumma encunter tut odi. La glieud duai simplamain sautar. Sautar, consumar e lura ir a chasa e glindesdi endamaun puspè sa mussar al plaz da lavur. Ina società che tascha. Ora e labora en pleds moderns, paun e gieus per il pievel. Betg chi fiss bun da laschar reviver x-ina furma da quest odi, ma ils ideals pudessan bain esser empau pli constructivs che da simplamain taschair davart tut.
E quai l’essenza da la generaziun Y?
La generaziun Y, la gronda part dad els „digital natives“, celebrescha ina superficialitad fatala. Be cun sa preschantar da la megldra vart en l’internet n’esi fatg nagut per in meglier mund. Cun s’ignivar en il sistem actual er betg. Ina tala indifferenza envers ils problems acuts da patria e dal mund insumma è pura decadenza. Tgi vul anc crair vi da la solidarità tanter las generaziuns sche las refurmas da la cassa da rentas vegnan sbittadas giada per giada a l’urna causa la maioritad da glieud veglia tanter ils votants? È il sistem da rentas be per la part da la società ch’ha già passà ils tschinquanta? Sche la cassa da pensiun va cun ils pes ensi sche è nos stadi, ludà sin tschel u betg, concurs. Bancrut. La generaziun Y vegn a pudair realisar ses ideals be ensemen cun las generaziuns pli veglias. I sto dar ussa novas furmas da collavuraziun e convivenza. I drova ina refurma da la società – e quella na daventa da sasez senza ils impuls da la giuventetgna.
Text: G. Dermont
Fotografia: www.pixabay.com (CC0)
►FA PART, commentescha sutvart!+++ Il spiert da cuminanza è important ed uschia è mintgin bainvegni da sviluppar quist project cun nus; Igl è pussaivel da registrar events e nus publitgain Vossas novitads. Scha vus avais gust da contribuir in artitgel ans pudais trametter in e-mail sin This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. |
Autur LATABLA avust e settember 2016 - naschì e creschì si a Laax en Surselva, scolas e studis a Cuira, Milaun, Turitg e Friburg. Stà en set onns main che quindesch dis ad alp. Ama la mar e la cuschina taliana.
