San Verdi – Introducziun

Da Mario Pacchioli -
Mintga vitg raquenta sias historias, tgira sias tradiziuns, zuppenta ses misteris e porta ses habitonts. Aschia era il vitg da San Verdi, in vitg cun pressapauc tschien casadas che sesplenghegian silla teissa spunda dil Monte San Verdi enzanua el nord dall’Italia. Il viandont che viseta San Verdi remarca cuninaga ils mirs verdauns dallas casadas. Ina legenda raquenta che San Verdi senumnavi avon biars tschentaners aunc San Rossato. Che las casas da San Rossato fuvien cotschnas sco igl ocher e che la glieud leu fuvi garmadia ed engurgnida. In di seigi la bova sederschida sur il vitg ed hagi satrau casas, baselgia ed habitonts. Sulet ina casa sissum il vitg seigi mitschada dalla bova. In sabi vevi viu la malasort ed hagi silsuc construiu in niev vitg silla fossa da San Rossato. Sco segn da speronza e prosperitad hagi el dau colur mintga casa verd e numnau il vitg San Verdi. El sez hagi eregiu sia casa sissum il vitg, visavi la casa cotschna.

Ins ha mai anflau scartiras che vessen verificau l’existenza da San Rossato. Ed aschia ei la legenda restada legenda. Mo aunc oz paradeschan sur il vitg da San Verdi duas pompusas casas. Ina, la casa dil Dottor Benino, ei verda. L’autra, bandunada e decadenta, ei cotschna.

Da haheias enneu vivan ils habitonts da San Verdi en accordanza e harmonia. Mintgin viva e lai viver siu vischin tenor ses agens basegns, tenor sias atgnas ideas e filosofias. Cert, sco en mintg’auter vitg anflan ins era a San Verdi ina ni l’autra scartira che raschuna da veglias carplinas. Sco per exempel da quella ga che la Signorina Dorina eri vegnida els cavels culla Signorina Francesca per posta digl Antonio. Ni da lezza ga ch’il Signor Marcello vevi giu da pagar otgonta liras perquei ch’el vevi dau ina zünftiga zipplada ossum la cua dil giat dalla Signora Maria. E schegie ch’el eri sedustaus cunter quella renfatscha e vevi raquintau che quei smela giat hagi ina stria moda dad ir a fuffergnond pils tschalers dils vischins entuorn, vevi el survegniu buc ina buna dalla Signora Maria e vevi bugen ni nuidis giu da pagar.

La pli gronda burasca denton, lezza veva il vitg viviu ina dumengia da Pastgas anno Maria Chistogna. Quella dumengia leu erien ils affons dil vitg numnadamein secunvegni da sevindicar dalla onorevola Signora Elvira. Ella eri matta veglia ed havevi mai enconuschiu l’amur materna – tgunsch la raschun per la quala ella supportavi buca la buobanaglia, e paupra il butteller che vevi la gagliardia da vegnir memia datier da siu reginavel! Basta, in di ch’ils affons schevien sgular lur drag fuvi ei naturalmein vegniu sco quei ch’ei duevi, ed il drag eri setschentaus bi amiez las rosas „dalla stria“, sco ei numnavien ella. Ed aunc avon ch’ils affons vevien pudiu retener il flad, fuvi la Signora Elvira siglida sco ina furia ordad esch, vevi sdrappau il drag ord las rosas ed eri turnada en casa senza trer la ghegna.

Grazia fitg a tut ils sponsurs da LATABLA:

  • Shop online!
    Shop online!
  • Tel. 081 864 15 81
    Tel. 081 864 15 81
  • Tel. 081 864 01 51
    Tel. 081 864 01 51
  • La Giuventetgna Rumantscha
    La Giuventetgna Rumantscha
  • Adüna bun - cafè grischun
    Adüna bun - cafè grischun
  • www.quartalingua.ch
    www.quartalingua.ch
  • Tel: 081 852 45 45
    Tel: 081 852 45 45
  • L’Institut dal Dicziunari Rumantsch Grischun
    L’Institut dal Dicziunari Rumantsch Grischun
  • www.belain.ch
    www.belain.ch


L’auter di schischevi il drag dils affons amiez il plaz baselgia, scarpaus en tocca. Suenter haver teniu cusseida ditg e liung vevien ils affons anflau lur plan da vendetga. La dumengia da Pastgas fuvien els lu para sepustai sin laupia-baselgia. E gest sut els sesevi ella, la raschun da lur ravgia, la noda ch’els visavien, la stria ! Per la messa da Pastgas vevi ella schau lavar e metter, e sia cavallera toupada sco ina vatta da zucher propagavi in’odur dultsch-penetronta dad aua da rosas che fagevi aunc pli schliet che la fimera digl entscheins. El mument che Don Paolo vevi annunziau la levada dil Cristus, el mument ch’ils stgalins, ils zenns e l’orgla fagevien stremblir ils vuts, el mument ch’ils cristifideivels cantavien il gloria drizzond lur egliadas encunter tschiel, el medem mument vevi in gibel derut penetrau la baselgia e frenau il fervent cunfar. E tuttas egliadas fuvien curdadas da tschiel ed erien setschentadas silla Signora Elvira che stevi leu cun bucca aviarta e cun in’expressiun sco sch’ella vessi giu viu quel dalla tegia sut. Da sia frisura flessegiavi in smizzus mellen d’iev e sin sia schuiala dretga culavi la tarladida mutschegna alvauna dil clar d’iev. Giu da laupia udevien ins in stroli lahergnem da satisfacziun.

Sco las scartiras demuossan, fuva quei fatg vegnius tractaus da gliez temps a vischnaunca ed ils delinquents eran vegni strufegiai cun in tafer lavatgau e cun in suarau triep uras da lavur communizeivla...

Ils decennis han denton tec a tec schau sblihir quellas carplinas e sgargnoflas sco quei ch’el ha schau sblihir las fatschadas dallas casadas. Onn per onn, stresa per stresa ha nova colur refrestgentau il vitg da San Verdi, ed oz resplenda il vitg puspei en siu costum verd viv e negin ches seregorda pli da quels rizraz... (la cuntinuaziun suonda)

Text e fotografia: Mario Pacchioli


Suonda LATABLA!



Dar ina nota a questa contribuziun
(0 vuschs)
Mario Pacchioli

Autur LATABLA dapi december 2016 - Mario Pacchioli (*1981 en Surselva) ei musicist ed actur da teater. Suenter haver absolviu il seminari da scolasts a Cuera, sededichescha el cumpleinamein alla musica. Sco collaboratur liber scriva el dapi il 2011 ils “Impuls" per il Radio Romontsch.  Oz viva e lavura Mario Pacchioli a Paris sco actur da teater e musicist. (infos: www.mariopacchioli.com)

Reclama:

Newsletter:

Adressa d'email:

Prenum:

Num:


POPULAR IN QUESTA CATEGORIA:

Alternativ, melancolic e fin - Intervista cun Ursina

09 da schaner 2017

Dad Annatina Nay - Alternativ, melancolic e fin. Cun quels treis cavazins descriva la cantautura Ursina Giger sezza sia musica. Ella fagess mai musica da Heavy Metal e luvrass era...

In grond sigl sur las sumbrivas

18 da fanadur 2017

Da Benedetto Vigne - Chantautur ladin Curdin Nicolay briglescha finalmain cun ses primalbum «Silips e furmias». Ina recensiun. Crudà en ureglia era Curdin Nicolay avant diesch onns sin la cumpilaziun...

Berna first!

27 d'avrigl 2017

Da Benedetto Vigne - Berna resta il center da noss mund «mundartig». Gist dus producziuns actualas ans demussan la forza superiura da la musica pop e rock bernaisa. L’ina deriva...

Charezzas e revoltas

12 da settember 2016

Da Benedetto Vigne - Ils dus albums «Pet Sounds» e «Revolver» cumpleneschan lur 50vel anniversari. Els valan sco capolavurs da la musica pop. Benedetto Vigne declera pertge.en fonoteca charezzas e...

A la scuverta da Klaus Johann Grobe

06 d'october 2016

Da Benedetto Vigne - In duo svizzer che fa furor sin tribunas internaziunalas: Ecco sco Benedetto Vigne ha scuvert en sia atgna discografia ils Klaus Johann Grobe. L’emprima giada als haja...

Cun il schlantsch frivol da la citad mundana

03 da schaner 2018

Da Benedetto Vigne - Poesias romontschas e tuns classics franzos? Co che quai funcziuna, demussa l’album «Remas» da Mario Pacchioli. Luxuriusa ed illustra sa preschenta l’ovra musicala «Remas» da Mario Pacchioli, in...

15 minuts cun: Romana Ganzoni

01 d'avrigl 2018

Da Corina Gustin - Romana Ganzoni es autura ed uriunta da Scuol, hoz lavura e viva ella a Schlarigna. Davo raquints, poesias, essais e columnas es seis prüm cudesch cun...

«Cu igl orchester ha sunau per l’emprema ga mias cumposiziuns hai jeu buca saviu retener las larmas»

19 da november 2017

Da Corina Gustin - Per Mario Pacchioli as ha accumpli ün grand sömmi - la fin d'october es cumpari seis nouv disc cumpact cun 18 poesias rumantschas missas in musica cun ün orchester...

Go to top