Da Dominique Dosch - Igls treis students Curdin, Juliette e Larissa s’antoppan regularmaintg aint igl Café Belvédère a Friburg ed on adegna da rachintar ensatge. I dat discussiuns profondas davart igls studis ed igl mond – pero betg sainza bavrondas allegrontas ed enqualtgi tgutgareias.
Igls treis giuvenils èn sa sfundros ventirevels e cuntaints aint igls canapes loms digl Belvédère. Igl era puspe ouras per treis tschigulattas tgodas tgi laschan amblidar la plievgia d’oravant. “E, scu vogl cun las provas?”, dumonda Larissa marvegliousa. “Trè biè!”, excloma Curdin tgi porta en snuz dalla tschigulatta. “Tunga tia vousch schi bagn scu ties franzos?”, zaccogna Larissa. El amprova da s’andrizzar, ma perda igl cumbat cunter igl canape. Juliette igl defenda surriend: “El ha ina fitg bella vusch.” – “Merci, ma scheri!” Curdin fò viva anvers ella. Larissa varda en zichel perplexa.
“Igl sulet tg’ia tgapesch betg, è tg’igl dirigent raschunga tott’urela, ensatge d’ena Rebecca...”, rachinta Curdin. Juliette rapla igl front. “Tge manegias ti? Nus n’avain nagina Rebecca en il chor!” – “Ea, chegl è gio curious. Ma dantant tgi giagn. Tras la partitura e currigiagn igls noss tungs dei el: attònsiò, la è Rebecca!” En mument ègl quiet. Tottanegna antscheva Juliette a reir da tala maniera, tgi la sia tschigulatta sa patta tot privlous cunter igl our digl cuppegn.
“Ti manegias ré bécarre!!” Larissa e Curdin la tgapeschan strousch durant igl sies riem. “Re-be-car? E tge diavel è chegl?” – “Ré è il tun ré... E bécarre è quel segn che restituescha ils segns, sco il bémol ed il... ehm... dièse.” Curdin varda sen Larissa. “Ast te en’ideia, da tge tg’ella baita?” Er Larissa ò en grond segn da dumondas sen fatscha. “Spetgai...”, murmura Juliette e peglia nonavant en bloc ed en risplei or digl sies lascher. Ella malegia tschintg lengias ed ena clav da violina. Sot l’amprema lengia malegia ella ena nota
“Quai è gea ré”, antscheva ella, ma Curdin l’interrompa: “Na, chegl è en d, tant sa er ia!” Juliette rapla igl front. “Na, quai è in ré, mes char!” Ella agiunta ulteriouras notas suraint. “Ré, mi, fa, sol, la, ti, do!”, commentesch’la. Curdin scassa la testa. “Chegl è ena scala! E chella so antschever tar mintga tung. Chels tungs tgi te ast malagea sa nomnan d, e, f, g, a...” Juliette igl varda sainza tgapientscha. “Te veist or gnocca schi te vardas uscheia”, remartga Curdin. Larissa teira se ena survantscheglia.
Grazia fitg a tut ils sponsurs da LATABLA:
“Dumandagn vichipedia”, propona Curdin e peglia nonavant sies telefonign. “Hm, tge duessa dar aint? Pruagn ene cun do re mi... Oh, Solmisation! Tge pledung...” En mument ègl quiet, anfignen tg’el cloma: “Aha, ossa terla: In der relativen Solmisation blablabla stehen die Tonsilben do re mi fa so la ti do für jegliche Durtonleiter! Cò ast!” Larissa sa storscha tar el e varda sur la sia spatla. “Ma varda, sotaint stat ensatge d’ena solmisaziun absoluta...” Curdin ligia anavant cun en’igleida seriousa. Alloura petga’l la sia testa. “Na! Oss betg dei tg’igls Franzos nomnan igls tungs oter tgi nous!” El metta teatralicamaintg sies natel sen meisa. “Ia sort digl chor!!”
“Ma tge ègl oss cun rebecar?”, dumonda Larissa igl ignorond. Juliette surrei e malegia davant igl ré igl segn ♭. “Quai è gea in bémol” – “Oss betg fò anc eneda en battibogl, chegl è simplamaintg en b!!”, sa lamainta Curdin tot despero. “Pervia da mai... E quai...” Ella malegia en segn da schliaziun e screiva dasperas bécarre. “È in b carre, quai vesa gea ora sco in b cun chantuns, u betg?” Larissa è incantada: “Chegl è gio genial!” Curdin peglia igl sboz da Juliette e varda tot precis. “Rebecca am ò plaschia migler...”, broncla’l. Oss so Larissa betg sa retigneir ple. “Ma te ast gio tia Giulietta!” Curdin varda stupia. Juliette surrei ambarassada. Damai tgi nign risca da deir ensatge, fora Larissa anavant: “D’ena scala da re anfignen do – quanta raschung vaia?” Cò varda’l da furbaz.
“C scu Curdin!”
Vocabulari:
- puspe/ VL: darcheu
- d’oravant / SR: giuado, VL: dadourvart
- zaccogna / zaccagner, SR: ziclar
- en zichel / SR: in tec, VL: ün pa
- tgapesch / tgapeir, VL: incleger
- betg / SR: ... buc, VL: nun ...
- raschunga / raschunar, VL: discuorrer
- tott’urela / SR: l’entir’uriala, VL: tuotta pezza
- giagn / SR: mein
- antscheva / anschever, VL: cumanzar
- cuppegn / SR: scadiola, VL: tazza
- strousch / VL: apaina
- baita / SR: tschontscha, VL: discuorra
- gnocca / SR: carina, VL: charina
- ene / (oralmaintg) eneda, SR: inaga, VL: üna jada
- anfignen / SR: tochen, VL: infin
- u betg / SR: neve, VL: navaira
- nign / SR: negin, VL: ingün
Text: D. Dosch, Fribourg
Fotografia: Café du Belvédère, Fribourg
Suonda LATABLA!
-
5 giadas quatter paraids Da Silvana Derungs (DRG) – La lingua rumantscha è ritga. Quai savain nus. Nossa lingua è noss da chasa, uschia…
15 da december 20211665 giadas -
5 giadas sco chaun e giat Da Silvana Derungs (DRG) – La lingua rumantscha è ritga. Quai savain nus. E ch’i dat nundumbraivlas locuziuns e proverbis cun…
04 da november 20211763 giadas -
5 bels nums dad umens Da Silvana Derungs (DRG) – La lingua rumantscha è ritga. Quai savain nus. E che nums rumantschs èn bels, quai…
18 d'avust 20212115 giadas -
5 giadas sport tranter las lingias Da Silvana Derungs (DRG) – La lingua rumantscha è ritga. E ritga cun opziuns per sa mover è era la…
21 da fanadur 20212164 giadas