Da Benedetto Vigne - La conuschientscha definitiva na vegn l’uman mai a cuntanscher.

L’ultima sairada da son Silvester, la notg avant Bunmaun, cun in pèr amis ed amias a festivar la fin da l’onn vegl ed il cumenzament dal nov. Tranter els in fisicist da professiun, spezialisà en materias digitalas, computers e tut il climbim modern da quests dis. Sco cumplet laicist sin quests champs, n’haja strusch savì cunterdir a ses arguments, a sias formulas e formulaziuns. Ma tuttina haja mess sin maisa in tema che ma fatschenta actualmain, l’intelligenza artificiala numnadamain.

Robots capavels da resentir simpatias ed antipatias, amur e dolur?

Ils scienziats da quests dis discurran da las vistas realas d’in robot dal proxim futur che surpiglia tut las activitads umanas, inclus pensar e ponderar e planisar e torturar. Anzi, intgins postuleschan schizunt in’ autoconscienza da tals essers che savess senz’auter surpassar quella da nus solits umans. Ch’ils robots fissan capavels da resentir simpatias ed antipatias, amur e dolur - damai che l’autoconscienza na saja nagut auter ch’ina banala funcziun da sinapsas en il tscharvé.

Tge èsi da quintar da talas ipotesas?

Mes ami fisicher ha dà ina resposta diplomatica, manegiond ch’ils mainis giajan qua fitg dapart, e che la finala na fissi strusch pussaivel da demussar ina tala autoconscienza artificiala.

Grazia fitg a tut ils sponsurs da LATABLA:

  • www.belain.ch
    www.belain.ch
  • La Giuventetgna Rumantscha
    La Giuventetgna Rumantscha
  • Adüna bun - cafè grischun
    Adüna bun - cafè grischun
  • Tel. 081 864 15 81
    Tel. 081 864 15 81
  • Tel: 081 852 45 45
    Tel: 081 852 45 45
  • www.quartalingua.ch
    www.quartalingua.ch
  • Shop online!
    Shop online!
  • Tel. 081 864 01 51
    Tel. 081 864 01 51
  • L’Institut dal Dicziunari Rumantsch Grischun
    L’Institut dal Dicziunari Rumantsch Grischun


Tschertgar il misteri da la vita è il vair senn da la vita

Jau hai renvià a la veglia teoria dal dualissem, argumentond che la vita consistia dad ina vart exteriura e dad ina interiura, e che quella interiura, ch’ins numnia magari «olma» tar il carstgaun, saja ensasez preschenta dapertut, er en la materia anorganica, e che quella «interiuradad» fetschia part dal misteri da la vita. Da vulair crear artificialmain in’instanza «dualica», quasi in golem, quai saja en fund in act da hybris a la moda da la tur da Babilonia. Anzi, da tschertgar il misteri da la vita, davent da l’autoconsczienza enfin tar il famus «urknall», il sfratg primar, quai saja la finala il vair senn da la vita.

Scuvrir en fund quests misteris, quai muntass er perder il senn da la vita. E perquai na vegnia l’uman er mai ad arrivar tar ina conuschientscha definitiva da la vita, saja quella fisica u quella psichica, exteriura u interiura: La scuverta definitiva fiss la fin.

E sco per suttastritgar tut quai haja clamà in mussament filosofic, quel dal «JAU». Il «JAU» – absolut, sulet, solitari, egocentric – exista mo in’unica giada sin quest mund. Danunder e daco che gist «JAU» sun vegnì, nundir nua che «JAU» vom – impussaivel da declerar. Anzi, ina dumonda che po crear sturnizi, in veritabel wahnsinn. I resta be il smirvegl sco alternativa, circa tenor lez haiku or da mes cudesch recent, il «diari giapunais»:

surstar quotidian
en l’univers infinit
il jau singular.

Text: B. Vigne, Turitg 
Emprima publicaziun: 2016
Fotografia: pexels.com


Suonda LATABLA!


Sustegnair

LATABLA è independenta e sa finanziescha tras sponsurs e donaturs

Vulais Vus sustegnair?

SUSTEGNAIR cun CHF 10.-


Forsa er insatge per vus:

 

Da Rest Giacun Dermont -
La capacitad dad operaziuns dals computers è s’augmentada ils davos onns e decennis a moda rasanta. Baud u tard vegnan maschinas a superar il tscharvè uman. Il svilup dals ultims mais mussa ch’ils computers èn schi damanaivel sco anc mai a quest pass. Davart las consequenzas d’ina intelligenza artificiala superiura a la capacitad cognitiva umana sa lascha be specular. 

La primavaira da quest onn è ina novitad circulada tar las redacziuns da quest mund. Per l’emprima giada ha in computer battì in uman en il gieu da strategia chinais cun il num „Go“. Quest gieu sa basa sin in raster da lingias che sa cruschan. Sin quests puncts da cruschada vegnan posiziunads craps alvs u nairs. Mincha giugader emprova da conquistar tant spazi sin la tabla da gieu sco pussaivel. Per giugar a „Go“ n’èn betg mo necessarias capacitads logicas sco en schach, mabain era ina survista strategica e l’abilitad d’adattar la tactica en il decurs dal gieu. Per quests motivs n’ha enfin questa primavaira anc mai in computer battì in dals megliers gieuaders dal mund da „Go“. Ussa dentant ha la firma „Microsoft“ sviluppà in computer ch’è stà pipa da far quai. La maschina cul num „AlphaGo“ è vegnida construida aposta per quest intent.

Nov modus operandi

Durant ch’ils computers convenziunals sa basan sin algoritems relativamain simpels, agescha il nov computer a moda dal tuttafatg differenta. Ils emprims computers ch’han battì in dals megliers giugaders da schach lavuravan simplamain cun quintar ora tut las variantas pussaivlas e lura tscherner tala ch‘empermetta il meglier effect. Il nov computer da Microsoft, che ha batti in dals megliers giugaders da „Go“ dal mund, operescha dentant a moda differenta. El emprenda..

Grazia fitg a tut ils sponsurs da LATABLA:

  • www.quartalingua.ch
    www.quartalingua.ch
  • L’Institut dal Dicziunari Rumantsch Grischun
    L’Institut dal Dicziunari Rumantsch Grischun
  • Tel. 081 864 01 51
    Tel. 081 864 01 51
  • La Giuventetgna Rumantscha
    La Giuventetgna Rumantscha
  • Adüna bun - cafè grischun
    Adüna bun - cafè grischun
  • Tel: 081 852 45 45
    Tel: 081 852 45 45
  • www.belain.ch
    www.belain.ch
  • Tel. 081 864 15 81
    Tel. 081 864 15 81
  • Shop online!
    Shop online!


Da las datas da millis gieus dal passà e cun la simulaziun da milliuns situaziuns ha il computer quasi fatg in progress da sai ora, enfin ch’el è stà ferm avunda da gudagnar in gieu. Il sviluppaders dal sistem na san betg co ch’il computer è vegni a sia soluziun. L’analisa dals gieus ha mussà che nagin uman fiss vegnì sin l’idea d’agir a moda sco ch’il computer ha gieuà. En quest mument sa mussa ina tscherta autonomia da la maschina.

L’emanzipaziun da la maschina

Computers che sa sviluppeschan vinavant da sasez pon as sefidar sin ressursas d’operaziuns quasi illimitadas. Durant ch’il tscharvè uman sto adina puspè sa recrear po ina maschina lavurar permanentamain ed arrivar uschia ad ina intelligenza che superescha quella dal tscharvè uman. En quest mument perda l’umanità la controlla sur da la maschina. Nagin ha in’idea co che quest mund pudess vesair ora en l’era dal computer. Vegnan maschinas a schazegiar il carstgaun u vesan ellas en l’uman plitost in effet negativ per il mund ed emprovan da ragischar ora la creatura nuschaivla? Tegnan las maschinas forsa in di a nus umans per lur divertiment sco che nus faschain oz cun giats e tgauns? Vegn la tecnologia a s’unir cun il corp uman, datti forsa in di in „Chip-Tuning“ per il tscharvè? Divers scienziats da renum, sco per exempel Stephen Hawkins, emprovan dad avertir l’umanitad, ma probablamain senza success. I para ch’il svilup saja irretenibel. En quest sectur è l’umanità entrada en in grond gieu cun fin intscherta. Enfin ussa e Siri adina stada honzelia cun nus, nus pudain be sperar ch’ella n’haja betg ina vart tschelada che vegn a la glisch pir cur ch’ella è pli pussanta che nus.

Text: Rest Giacun Dermont, Cuira
Fotografia: piaxabay.com

 Emprima publicaziun sin latabla.ch: 1 d'avust 2016 (Sche „Siri“ sa dapli che ti)

 

FA PART! Co at plascha questa contribuziun? Commentescha sutvart!

+++
Il spiert da cuminanza è important ed uschia è mintgin bainvegni da sviluppar quist project cun nus; Igl è pussaivel da registrar events e nus publitgain Vossas novitads. Scha vus avais gust da contribuir in artitgel ans pudais trametter in e-mail sin This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Da Benedetto Vigne - La conuschientscha definitiva na vegn l’uman mai a cuntanscher.

L’ultima sairada da son Silvester, la notg avant Bunmaun, cun in pèr amis ed amias a festivar la fin da l’onn vegl ed il cumenzament dal nov. Tranter els in fisicist da professiun, spezialisà en materias digitalas, computers e tut il climbim modern da quests dis. Sco cumplet laicist sin quests champs, n’haja strusch savì cunterdir a ses arguments, a sias formulas e formulaziuns. Ma tuttina haja mess sin maisa in tema che ma fatschenta actualmain, l’intelligenza artificiala numnadamain. (Guarda er la columna da Rest Giachen Dermont en LATABLA, avust 2016.)

Robots capavels da resentir simpatias ed antipatias, amur e dolur?

Ils scienziats da quests dis discurran da las vistas realas d’in robot dal proxim futur che surpiglia tut las activitads umanas, inclus pensar e ponderar e planisar e torturar. Anzi, intgins postuleschan schizunt in’ autoconscienza da tals essers che savess senz’auter surpassar quella da nus solits umans. Ch’ils robots fissan capavels da resentir simpatias ed antipatias, amur e dolur - damai che l’autoconscienza na saja nagut auter ch’ina banala funcziun da sinapsas en il tscharvé.

Tge èsi da quintar da talas ipotesas?

Mes ami fisicher ha dà ina resposta diplomatica, manegiond ch’ils mainis giajan qua fitg dapart, e che la finala na fissi strusch pussaivel da demussar ina tala autoconscienza artificiala.

Grazia fitg a tut ils sponsurs da LATABLA:

  • Tel. 081 864 01 51
    Tel. 081 864 01 51
  • Shop online!
    Shop online!
  • www.quartalingua.ch
    www.quartalingua.ch
  • Adüna bun - cafè grischun
    Adüna bun - cafè grischun
  • Tel: 081 852 45 45
    Tel: 081 852 45 45
  • Tel. 081 864 15 81
    Tel. 081 864 15 81
  • L’Institut dal Dicziunari Rumantsch Grischun
    L’Institut dal Dicziunari Rumantsch Grischun
  • www.belain.ch
    www.belain.ch
  • La Giuventetgna Rumantscha
    La Giuventetgna Rumantscha


Tschertgar il misteri da la vita è il vair senn da la vita

Jau hai renvià a la veglia teoria dal dualissem, argumentond che la vita consistia dad ina vart exteriura e dad ina interiura, e che quella interiura, ch’ins numnia magari «olma» tar il carstgaun, saja ensasez preschenta dapertut, er en la materia anorganica, e che quella «interiuradad» fetschia part dal misteri da la vita. Da vulair crear artificialmain in’instanza «dualica», quasi in golem, quai saja en fund in act da hybris a la moda da la tur da Babilonia. Anzi, da tschertgar il misteri da la vita, davent da l’autoconsczienza enfin tar il famus «urknall», il sfratg primar, quai saja la finala il vair senn da la vita.

Scuvrir en fund quests misteris, quai muntass er perder il senn da la vita. E perquai na vegnia l’uman er mai ad arrivar tar ina conuschientscha definitiva da la vita, saja quella fisica u quella psichica, exteriura u interiura: La scuverta definitiva fiss la fin.

E sco per suttastritgar tut quai haja clamà in mussament filosofic, quel dal «JAU». Il «JAU» – absolut, sulet, solitari, egocentric – exista mo in’unica giada sin quest mund. Danunder e daco che gist «JAU» sun vegnì, nundir nua che «JAU» vom – impussaivel da declerar. Anzi, ina dumonda che po crear sturnizi, in veritabel wahnsinn. I resta be il smirvegl sco alternativa, circa tenor lez haiku or da mes cudesch recent, il «diari giapunais»:

surstar quotidian
en l’univers infinit
il jau singular.

Text: B. Vigne, Turitg 
Fotografia: pexels.com

Suonda LATABLA!



Reclama:

CUMPRAR ONLINE:

Chaschöl da dschemberChaschöl da dschember
17-06-2019 19:35:30Mangiativas23.00 CHF/Kg
Po gnir retrat pro la Lesa, Lataria Engiadinaisa SA

Newsletter:

Adressa d'email:

Prenum:

Num:


POPULAR IN QUESTA CATEGORIA:

Il Project

30 da fanadur 2018

pinc e provocativ: Cura che ins entra in territori rumantsch na badan ins betg che ins è uss en il territori rumantsch: Ils nums dals lieus ed ils toponims èn...

5 giadas fitg fraid

14 da favrer 2018

Da Silvana Derungs (DRG) –  La lingua rumantscha è ritga, uschè ritga che nus pudessan atgnamain ans servir pli savens da sias bellezzas e ritgezzas – e da tut sias...

5 bellas chauras

10 da schaner 2018

Da Silvana Derungs (DRG) – La lingua rumantscha è ritga – uschè ritga che nus pudessan atgnamain ans servir pli savens da sias bellezzas e ritgezzas. Oz datti tschintg bellas...

Jeu spetgel ...

05 da december 2017

Dad Annatina Nay - Duas figuras en in toc da teater da Samuel Beckett. Estragon e Wladimir sesanflan en in liug buc definau, sin in stradun, sper ina plonta. Els...

5 bellas dunnas

16 da matg 2018

Da Silvana Derungs (DRG) –  La lingua rumantscha è ritga – uschè ritga che nus pudessan atgnamain ans servir pli savens da sias bellezzas e ritgezzas. Per exempel datti bels prenums, nizzaivels betg mo...

La columna - Chi chi nu tschercha chatta

28 da november 2017

Da Fadrina Hofmann - L’uman es ün chatschader e ramassader. La cumprouva n’haja a chasa in fuorma da duos uffants chi chattan roba da tour e mütschir. Ün insaj? Voilà...

5 feghers Franzos

18 da fanadur 2018

Da Silvana Derungs (DRG) – La lingua rumantscha è ritga – uschè ritga che nus pudessan atgnamain ans servir pli savens da sias bellezzas e ritgezzas. Per exempel quellas influenzadas...

La columna - Banadida telefomania

27 da matg 2020

Da Fadrina Hofmann - Chi nu cugnuoscha il mumaint da schoc scha’l telefonin es dandettamaing davent? Ed il sentimaint surleivgià cur ch’el cumpara darcheu? Il telefonin es dvanta nos cumpogn...

Go to top