La fin dal Nadal

Da Benedetto Vigne. 

Straordinaris eran quels dis tranter Son Niclà e Nadal, quel mez december, marcà d’in spetgar fevril sin la saira luminusa, colurada, savurusa. Las emprimas naivs avevan cuvert vias e streglias, la fradaglia salidava tras fanestras malclausas e las sbrinzlinas vegnivan a piclar sin la curnisch chadafieu. L’enviern era oramai qua. Ma ins presentiva insaco er gia la vieuta dal sulegl, la midada da l’onn. In temp da rendaquints, propiests, bramas, desideris. Registers abstracts però, dals quals nus bagais n’avevan ch’ina vag’idea.

En il spazi tranter la fanestra dubla da stiva mettevans la saira ils cedelins cun noss giavischs: In sortiment da Lego, ina stgatla Caran d’Ache cun trenta colurs, il pli nov Globi. La damaun suenter eran ils cedels svanids. Natiralmain sminavan nus gia tgi ch’era il Bambin, ma nus crajevan tuttina en la forza magica dal ritual. Ed eran lura delus, in pèr sairas pli tard, sche la stgatla da colurs sut il pignol cuntegneva be deschdotg. Ed empè dal Lego avevans magari survegnì in Mecano. U schizunt in pullover.

Ils emprims onns avevan nus passentà ils Nadals cun ina stalletta sombra, magheretta, quatter scorsas laresch enchastradas malamain ina en l’autra. In da quels dis da mez december dal 1960 avevan Papà e barba Flori sa mess tut dascus vidlonder a fabritgar si ina nova stalletta. Si sur vischnanca avevan els chattà ina pitschna grotta da tuf, ed or da quella crappa da tuf resgiavan els bels quadrelets, ils quals vegnivan collads cun cement da Sika, faschond crescher a la taliana duas bellas miraglias lateralas. La paraid davos era in unic grip da tuf. Ina matta nuada da strom furmava il tetg. Sur il tetg ina stgaina da chaltschiel che purtava sisum ina staila da plastic transparent cun en ina lampina electrica, pavlada da la battaria davos noda.

L’entir construct giascheva sin in’aissa detg lada che laschava anc bler spazi avant ed enturn la stalletta. Fertant ch’il palantschieu dadens era spira paglia, era il conturn decorà cun in bel mistgel verd stgir tras il qual manava ina senda cuverta da fin sablun-tuf. Feglias da channa vernischadas faschevan da palmas, ina pitschna saiv cunfinava il flatg, e bel amez devi perfin ina cisterna, er quella tagliada or dal tuf. Ina bellezza scenaria naturalistica per tut quellas figurinas da stalletta, la sontga famiglia cun il Bambin en il parsepen, il bov ed il asen, ils pasturs ed ils trais retgs, ma er cromers, lavunzas e sacerdots, duas tschuttas e perfin inquala giaglina. Insumma, l’entira raspada da Betlehem.

Mintgatant datti anc Nadals tar amis u vischins qua en citad, in bel pignol cun cullas, chandailas, utschelets e tschigulattinas. E forsa schizunt duas chanzuns cun la ghitarra. Ma tar nus a chasa – senz’uffants ni biadis – è l’usit stizzà gia dapi decennis. E cun las fanestras traidublas cumpactas urbanas na dessi gnanca pli spazi per metter or il cedel dals giavischs. Tge che jau scrivess oz sin il cedelin? L’umilitad umana. La calma digitala. Il return da las embratschadas. Desideris dad attempads apunta.

Avant in pèr onns avev’jau, ensemen cun mes fragliuns, rumegià nossa chasa paterna, oramai nunabitada, si en las muntognas. Or cun zacumpac, sutgas ruttas, matratschas isadas, purtrets sblatgids, tut or sin il mantun per il rument grond. En il sutiltetg chattainsa la veglia stalletta da tuf. Davent er cun quella! Giu sin la pluma. Nagin temp pli per nostalgias. E qua ora stev’la uss tranter lainom e ponnamenta, las figurinas anc adina dretg si en il mistgel, cromers, retgs, pasturs, giaglinas, l’entira brajada da Betlehem, bandunada sut vent e plievgia e malaura …



Text: B. Vigne, Turitg
Fotografia: pexels.com


Suonda LATABLA!

 



Dar ina nota a questa contribuziun
(0 vuschs)
Benedetto Vigne

Autur LATABLA dapi avust 2016 - Benedetto Vigne è naschì en Italia (1951), creschì en Surses e viva dapi quarant’onns a Turitg. El scriva istorgias e chanzuns, el descriva suns e tuns e fa magari er in zic radio. De facto ha el scrit onns or recensiuns per la gasetta Tages-Anzeiger ed ha tgirà per RTR las emissiuns «La truvaglia» e «Las perlas». Ultra da quai fa el oz part da la gruppa da rock rumantscha-turitgaisa L_MAR.

Reclama:

CUMPRAR ONLINE:

Chaschöl da dschemberChaschöl da dschember
17-06-2019 19:35:30Mangiativas23.00 CHF/Kg
Po gnir retrat pro la Lesa, Lataria Engiadinaisa SA

Newsletter:

Adressa d'email:

Prenum:

Num:


POPULAR IN QUESTA CATEGORIA:

Il Project

30 da fanadur 2018

pinc e provocativ: Cura che ins entra in territori rumantsch na badan ins betg che ins è uss en il territori rumantsch: Ils nums dals lieus ed ils toponims èn...

5 giadas fitg fraid

14 da favrer 2018

Da Silvana Derungs (DRG) –  La lingua rumantscha è ritga, uschè ritga che nus pudessan atgnamain ans servir pli savens da sias bellezzas e ritgezzas – e da tut sias...

5 bellas chauras

10 da schaner 2018

Da Silvana Derungs (DRG) – La lingua rumantscha è ritga – uschè ritga che nus pudessan atgnamain ans servir pli savens da sias bellezzas e ritgezzas. Oz datti tschintg bellas...

Jeu spetgel ...

05 da december 2017

Dad Annatina Nay - Duas figuras en in toc da teater da Samuel Beckett. Estragon e Wladimir sesanflan en in liug buc definau, sin in stradun, sper ina plonta. Els...

5 bellas dunnas

16 da matg 2018

Da Silvana Derungs (DRG) –  La lingua rumantscha è ritga – uschè ritga che nus pudessan atgnamain ans servir pli savens da sias bellezzas e ritgezzas. Per exempel datti bels prenums, nizzaivels betg mo...

La columna - Chi chi nu tschercha chatta

28 da november 2017

Da Fadrina Hofmann - L’uman es ün chatschader e ramassader. La cumprouva n’haja a chasa in fuorma da duos uffants chi chattan roba da tour e mütschir. Ün insaj? Voilà...

5 feghers Franzos

18 da fanadur 2018

Da Silvana Derungs (DRG) – La lingua rumantscha è ritga – uschè ritga che nus pudessan atgnamain ans servir pli savens da sias bellezzas e ritgezzas. Per exempel quellas influenzadas...

La columna - Banadida telefomania

27 da matg 2020

Da Fadrina Hofmann - Chi nu cugnuoscha il mumaint da schoc scha’l telefonin es dandettamaing davent? Ed il sentimaint surleivgià cur ch’el cumpara darcheu? Il telefonin es dvanta nos cumpogn...

Go to top