Da Romana Ganzoni -
Ultimamaing es capità alch schnuaivel da rier. Ed eir na. Ma il prüm apunto schi. Daspö quatter ons scriva columnas rumantschas per ün magazin chi’d es organisà talmaing bain, cha la columna per Nadal esa fingià da trametter mità avuost. O quella dad avuost cumainzamaint avrigl. Il uschedit briefing dals 27 marz 2018 da duonna G. tuna uschè: „Vielen Dank, dass Sie Ihren Text bis Freitag, 13. April 2018, an Frau W. senden.“
Il text (chi’d es gnü publichà in avuost) nu d’eira quella vouta (ils 13 avrigl) a Turich las 9 uras (dimpersè pür las 10 uras, Hilfe!), ed eu n’ha fingià tschüf duos minuts passà las 9 uras ün reminder da duonna W., ingio chi resta quista columna (per avuost). Hai, propcha!? Ma che noschas manieras da mai, schnuaivel.
N’ha tut cun umur quist fat ed eir, cha las aspettativas d’eiran talmaing bassas, ch’eu nu pudaiva bod na crajer, per part d’eira quist magazin, las fotografias e’l text per mai ün’unica satira reala, ma natüralmaing na aposta, i’s stuvaiva tmair, cha quista glieud craja cha lur lecturs e lecturas, cha’l „pövel“ es debil, a bunch of cretins, quist magazin vulaiva texts i’l stil da „La nona vaiva dit üna vouta cur ch’eu d’eira amo üna mattina, chi’s desssa adüna far attenziun cun traversar la via. Ed eu – eu d’eira quella mattina hihi – n’ha dit da schi, e perquai ha fat la nona grassins cun mai, ed eu n’ha das-chü lichar oura la coppa, quai nun haja mai plü invlidà.“
Eu sun l’ultima chi pledescha chi’s dess implir il muond cun noschdà e critica permanenta, ma eu n’ha eir fich fadia cun kitsch, fosdà ed ipocrisia ed impustüt, sco fingià manzunà, chi’s craja cha’ls conumans sajan totels e preferischan istorginas banalas. Quai nun es brichafat uschè.
Bain. Eu nun ha be tut cun umur quists fats (e d’eira massa daschütla per sdir sü meis ingaschamaint), minchatant n’haja eir scrit uschè üna columna schnusibusi, per far ün zich schnöss da quist stil e per am intrategner ün mumaint, ed ellas chattaivan adüna super. Fin quist avuost. Aiaiai. Meis subconciaint ha scrit la seguainta columna per Nadal 2018, in desch minuts, ed amo desch minuts n’haja douvrà per la traducziun per tudais-ch, perche chi’s sto adüna far duos duos texts, il rumantsch e la traducziun, cler.
La mima
Anniversari e Nadal, quai sun duos festas glüschaintas illa vita d’uffants. Blers nu san plü, perche chi’s festagiescha Nadal, ma chi dà regals, quai es cler, ed eir, cha per tschüffer quels as sto ir tras differents bogns, sajan quai ils bütschins bletschs da las tantas, il cumplimaints dad amis da famiglia, da dudir per la tschientavla vouta, chi’s saja creschü e stuvair respuonder per la tchientavla vouta la dumanda, schi’s haja fingià ün marus o üna marusa.
Ma quai sun ils bogns o las duschas fraidas avant cha l’uffant po strar davent il palperi dal regal da la tanta o dals genituors chi han dit da deportar perfettamaing scha la mima vain. La mima chi da adüna precis quai chi’s aspetta. Che cha l’uffant nu sa: La mamma trametta a la mima adüna üna glista fich precisa culs regals cha’l figl voul, e la mima nun ha ingüna schanza da far üna surpraisa, la mamma nu voul quai, la mamma voul, cha’l figl e la mima as cumportan co ch’ella ha previs. Voul dir: cha eir la mima sto ir tras il bogn, ma quai l’uffant nu sa. Dafatta a Nadal nu’s saja tuot ün da l’oter.
Üna strategia es da simplamaing giodair il misetri. Eir scha blers uffants nu san plü, perche chi’s festagiescha Nadal, ün misteri resta: Co esa pussibel cha ün vainter ha plazza per tantas dutscharias sainza cha l’uffant explodischa?
Grazia fitg a tut ils sponsurs da LATABLA:
Quai ha dat la seguainta reacziun:
„Während ich Ihre letzte «Romanische Spalte» mit grossem Vergnügen gelesen habe, kann ich den Inhalt dieser Kolumne so leider nicht zum Abdruck freigeben. Das XXX Kundenmagazin will nebst Kochinspiration unterhaltsamen Lesestoff bieten. «XXX und XXX», wie das XXX-Motto, soll auch der Inhalt des Magazins sein. Ihre Kolumne beleuchtet leider ausschliesslich negative Aspekte der Festtage - von mühsamen Verwandten, monierenden Müttern oder Kindern, die Mühsal über sich ergehen lassen müssen und Süssigkeiten im Übermass in sich hineinstopfen. Diese Botschaften, die zudem gewiss auf eine Vielzahl an Familien nicht zutreffen, möchten wir so nicht an die Leserschaft vermitteln.
Dürfte ich Sie daher freundlich bitten, uns einen neuen Text zukommen zu lassen, der sich auf schöne Seiten von Weihnachten fokussiert wie z.B. Vorfreude, das gemeinsame Backen, das Zusammentreffen und Zusammensitzen, das Schenken, Finden von Geschenkideen etc. Ich bin überzeugt, Sie als Profi-Schreiberin finden einen guten neuen Ansatz.“
Ma, cler. Eu n’ha scrit ün’otra columna (cun traducziun) chi’d es per mai kitsch total, ma els nun han badà, l’incuntrari, i chattan superischem e stamparan cun plaschair.
Il bastunin da tschiculatta
Seis abiadis vaivan fingià cumanzà in avuost a far biscuts da Nadal cun agüd da la recetta sülla pagina stratta our dal magazin XXX da l’on passà. E lura tils hana vendü mincha marcurdi davomezdi sülla via maistra. Las vaschinas d’eiran commosssas, lodaivan e cumpraivan. Che gnoccals! Tuot il cumün as partecipaiva vi da la cumpra chi ha dürà dad avuost fin ocotober, lura d’eira afin, plü ingüns gnoccals per quai suot.
Üna duonna prominenta, Lidia, chi d’eira chaschiera sur vainch ons pro XXX, ha dumandà a Reto (cun seis desch ons il plü vegl dals tschinch pitschens pastiziers), perche chi nu vendan plü lur dutscharias. In quel mumaint as fuormaivan larmas aint ils öglins da l’uffant. Sco üna sajetta ha Lidia trat our da sia busacha ün bastunin da tschiculatta. Quai ha fat effet. Chi hajan guadagnà be 250 francs, ma cha l’e-bike per bazgenar chi vöglian regalar da Nadal cuosta sur 3000 francs. Ch’el nu saja plü bain in chamma.
In cuort mumaint s’han organisats ils vaschins dals pluoders, han ramassà raps, eir trais societats s’han partecipadas e vendü las listessas dutscharias sco’ls uffants, il vendader da velos ha fat ün bun predsch – e quia d’eira’l dimena, il velo eletronic da bazegner. Quel nun es lura plü stat bun da tegner inavo las larmas, e quai nun ha neir fat dabsögn.
Sün quai n’haja sdit sü il job. A la fin.
Text: R. Ganzoni, Schlarigna
Fotografia: www.pixabay.com
Suonda LATABLA!
Forsa er insatge per vus:
-
5 giadas quatter paraids Da Silvana Derungs (DRG) – La lingua rumantscha è ritga. Quai savain nus. Nossa lingua è noss da chasa, uschia…
15 da december 20211665 giadas -
5 giadas sco chaun e giat Da Silvana Derungs (DRG) – La lingua rumantscha è ritga. Quai savain nus. E ch’i dat nundumbraivlas locuziuns e proverbis cun…
04 da november 20211763 giadas -
5 bels nums dad umens Da Silvana Derungs (DRG) – La lingua rumantscha è ritga. Quai savain nus. E che nums rumantschs èn bels, quai…
18 d'avust 20212115 giadas -
5 giadas sport tranter las lingias Da Silvana Derungs (DRG) – La lingua rumantscha è ritga. E ritga cun opziuns per sa mover è era la…
21 da fanadur 20212164 giadas