Da Fadrina Hofmann - I dà duos sorts dad umans: possessuors da chans ed otra glieud. Quista columna inclegiaran oramai be ils uschedits ”Hündelers” - e forsa amo ün o tschel ami da las bes-chas. I dà duos sorts dad umans: possessuors da chans ed otra glieud. Quista columna inclegiaran oramai be ils uschedits ”Hündelers” - e forsa amo ün o tschel ami da las bes-chas.
I dà üna fotografia da Birba cur ch’ella es be nada. Quella fotografia muossa a nouv chagnölins aint illa terna da lur mamma. Pro ün dals pitschens esa fat üna cruschina. La cruschina segnalisescha mia tscherna. Mi’istorgia cun Birba es ün’istorgia d’amur sül prüm sguard. Cur ch’eu n’ha vis a quist s-cherpin nair cullas pattas albas e’l piz da la cua alb d’eira tuot cler: No toccain insembel.Ot eivnas plü tard d’eira Birba fingià part da nossa famiglia. Eu nu m’ha mai inrüclada da la decisiun dad adoptar a quist chan. Il nom Birba deriva dal talian e voul dir tant sco malomera. In vardà es Birba però plütöst la fideltà in persuna. Ella ha fat per cumond da prüma davent, ella es simpla per avair, ha jent ad uffants, accepta a nos giat impertinent, es da la partida pro minch’actività ed es il meglder cuffort scha la vita as muossa üna jada da sia vart grischa. Cler, minchatant bubla Birba sü ad oters chans, ma quai sun pel solit da quels pitschens s-chiffus chi fan üna canera per desch. In tals mumaints ha Birba dimena plainamaing mi’incletta.
L’increschantüm
In settember accumplischa Birba 12 ons. Fin avant pacas eivnas vaiva l’impreschiun cha meis chan resta adüna giuvna. Ella giovaiva amo culs uffants plain energia, accumpagnaiva a meis bap o a meis partenari sün gitas da muntogna e paraiva dad esser sco adüna. Il prüm indizi da vegldüm d’eira ün barbin alb suot il misun.Davopro sun cumparüts eir singuls chavels albs sül cheu. E lura eschna its ün’eivna in vacanzas – sainza chan. Birba es restada per quel temp pro üna famiglia cha no cugnuschain bain – sco adüna in fuond. Davo duos dis es gnü il prüm sms. “Birba nu maglia, che ha’la enorm jent chi’s pudess dar?” Amo duos dis plü tard es gnü il prossem sms: “Trembla Birba uossa eir pro vo talmaing?” Oje, nos chan dvainta propi vegl, d’eira meis prüm impissamaint. Il seguond: Esa pussibel cha Birba as lascha dandettamaing increscher? In tuot quists ons eschna adüna darcheu its in vacanzas sainza chan, ma uschè sigls dal plaschair nun ha Birba amo mai fat pro nos retuorn. Id es i duos dis fin cha la bes-china as vaiva remissa da sia miseria chaschunada da noss’absenza.
Grazia fitg a tut ils sponsurs da LATABLA:
La fiffa
Daspö las vacanzas da prümavaira am segua Birba dapertuot. Da la chadafö in stüva, da la stüva in tualetta. Seguir sco ün chanin, quista frasa fa dandettamaing sen per mai. Scha no giain a spass e no eschan sül viadi vers chasa cuorra Birba ouravant sco üna narra. Chi nu’m vegna be na darcheu adimmaint da tilla manar in ün oter lö! Minchatant trembla il chanin amo adüna ün zich, mo eu craj cha quai saja be ün tric. Birba ha realisà ter svelt cha seis tremblar svaglia noss’attenziun e chi dà lura üna purziun glischadas implü. Nos chan es plücofacil üna misculanza da Bergamasc e Border Collie – quai sun razzas da chans fich intelligiaintas.
L’influenza
Tuornain pro l’album da fotografias. Sün bleras fotografias cun meis uffants es sü eir Birba. Ella licha al poppin sur la vista, ella cuorra cul mat tras las prada ota, ella stira la schlittra culla matta, ella siglia ill’ajer per tschüffer üna puscha, Birba tanter palperi da paquets davant il bös-chin da Nadal. Birba es statta pro dapertuot, perfin in vacanzas culla rulotta. Ella es üna constanta ill’infanzia da meis uffants, ella es amia per els, tils ha adüna perchürà e cuffortà. Eu sun persvasa cha quista creatüra chara haja gnü fin uossa üna grond’influenza sülla vita da meis uffants. “Mamma, che faina be cur cha Birba moura”, ha dumandà mia matta dad ot ons d’incuort. “Birba nu moura amo lönch na”, d’eira mia resposta. E cur chi sarà lura üna jada uschè inavant, lura vaina da tour cumgià dad ün confamigliar.
Text e fotografia: F. Hofmann, Scuol
*In "La columna" descriva Fadrina Hofmann mincha mais quai chi occuppa e movainta ad üna schurnalista, mamma e possessura da chans in Engiadina.
-
5 giadas quatter paraids Da Silvana Derungs (DRG) – La lingua rumantscha è ritga. Quai savain nus. Nossa lingua è noss da chasa, uschia in bonmot.…
15 da december 20211667 giadas -
5 giadas sco chaun e giat Da Silvana Derungs (DRG) – La lingua rumantscha è ritga. Quai savain nus. E ch’i dat nundumbraivlas locuziuns e proverbis cun animals, quai…
04 da november 20211765 giadas -
Ursina – ina vusch che connectescha corp ed olma Da Benedetto Vigne - La chantautura sursilvana sesenta a Turitg ans surprenda cun ses segund portatun cumplessiv, l’album «When I Let Go».…
-
5 bels nums dad umens Da Silvana Derungs (DRG) – La lingua rumantscha è ritga. Quai savain nus. E che nums rumantschs èn bels, quai san era…