Da Bettina Vital -
Daspö ün pêr ons sguincha ils marchats da Nadal da Turich. Minch’on circa quai: chapütschas e manetschas da lana d’Alpaca, posada da salata da tschirescher, glüminas d’öli cun odur da vaniglia, grassins e grassets e s’inclegia stands da vin chod. Be fingià illa halla da la staziun üna trentina! Vin chod cun whisky o cun gin, cun orandschas sechas o cun lavendel. Co ch’eu sa quai? Per decider da sguinchir ils marchats, stöglia minch’on üna jada ir tras il cumünin da chasinas da lain decoradas. Eir eu am lascha surmanar da la nostalgia d’Advent chi cumainza la fin d’utuon. Lura am bütta illas fuollas e chamin da maisa a maisa seguind üna senda da furmias chi decida per mai, sch’i va a dretta o a schnestra intuorn la chantunada pro la prosma lingia da chasinas da lain. I savura da raclette.
Davo ün vin chod, char ed insalà, saja lura però darcheu cha quai füssa darcheu stat per quist on e cha’l solit climbim nu m’interessa. Anzi, la musica dal carussell supportessa be cun quatter vins chods. Dapertuot sclingian las cassas. Per mai spüzza quia massa ferm da raps. E la chapütscha da niculais dal vendader cul popom chi blinca es güst amo il punct sül i.
Grazia fitg a tut ils sponsurs da LATABLA:
Basta, eu mütsch illas giassas lateralas da la cità veglia chi s’impippan da las fuollas arsantadas. La salaschada suot meis peis am calma. Qua o là as vezza üna staila o üna cula d’argient chi glüscha vi d’üna porta o dadaint fanestra. Las chasas sun tuot superbgias da la dascha verda chi imbellischa lur portas. Eir per ellas esa ün temp insolit, id es Nadal. Ün anguelin sül chüern dal bügl ria cun seis ponzel tais e lascha cha l’aua sbuorfla cun tempo giò i’l batschigl per muantar trais glüminas orandschas chi uondagian ill’aua. Chi tillas varà impizzadas?
Per tour il tram a chasa, stöglia ir illa via da la staziun al Paradeplatz. Id es las ot e mezza. Vi pel di esa da sguinchir la via da la staziun amo plü ferm co’ls marchats da Nadal. Il travasch d’umans e dal commerzi nu’s balchan quia mai. Ma quista jada stuna tuottafat stutta. Sur mai as derasa ün mar da glüminas lung la via da la staziun. Millieras da glüminas gelguas tanter las fatschadas sü. LUCY. Eu tilla vaiva tuot invlidada. Uossa è’la darcheu tuornada, sco minch’on. Lucy es l’iglüminaziun da Nadal da la via da la staziun da Turich. Bundant ün kilometer lunga, installada cun 12'000 meters suas d’atschal e 2'100 meters cabels eletrics. 23'100 glüminas glüschan illa saira e pisseran per boccas avertas. Che calma ch’ellas derasan. La glieud guarda cun ögliuns amunt, pitschen e grond es attrat in möd magic dals millas da punctins clers.
Üna solenità nocturna tuot inaspettada in üna via, ingio chi da di tuot chi cuorra e travascha. Scha Lucy glüscha, transmüd’la las fatschas concentradas da las passantas e dals passants in fatschas fascinadas e lomas. L’effet am para straminabel. Tuot chi ralentescha e’s lascha fascinar guardond in ot. Per ün mumaint am lascha eir eu tschüffer da quista solenità. Lucy as preschainta sur no cun tantas stailas da sirius artifizialas. Per pacas ch’eu vess laschà passar meis tram. Eu nu til vaiva gnanca dudi a gnir. L’ündesch ferma davant meis nas e’m bütta inavo sün terra. E passond vers il lai illa solita canera da tram, lessa dedichar mincha staila da sirius ad üna duonna, ad ün hom ed ad ün uffant chi sto fügir da la Siria.
Text e Fotografia: B. Vital, Turich
Emprima publicaziun: december 2016
Suonda LATABLA!
Forsa er insatge per vus:
-
5 giadas quatter paraids
Da Silvana Derungs (DRG) – La lingua rumantscha è ritga. Quai savain nus. Nossa lingua è noss da chasa, uschia in bonmot.… 15 da december 20211674 giadas -
5 giadas sco chaun e giat
Da Silvana Derungs (DRG) – La lingua rumantscha è ritga. Quai savain nus. E ch’i dat nundumbraivlas locuziuns e proverbis cun animals, quai… 04 da november 20211768 giadas -
Ursina – ina vusch che connectescha corp ed olma
Da Benedetto Vigne - La chantautura sursilvana sesenta a Turitg ans surprenda cun ses segund portatun cumplessiv, l’album «When I Let Go».… -
5 bels nums dad umens
Da Silvana Derungs (DRG) – La lingua rumantscha è ritga. Quai savain nus. E che nums rumantschs èn bels, quai san era…
