Igls semperviscals (part 2)

Da Dominique Dosch - 
Igl svilup d’ena plant’exotica dall’antschatta anfignen la fegn. Tgi so da tgenegna tgi sa tracta…?

Igl è en po strètg per nous tots ainten chels canasters. I scassa e strocla da tot igls mangs. Sen la romma materna erigl bler pi cumadevel… Tgetganegna nignsa pattos ainten ena schinumnada capuela. Cura tg’igl ò nign plaz ple ainten chella tegna, pasainsa endesch kilograms ed igl noss gigant survign treis dollars per la sia lavour. Sainza remischung nignsa pattos ainten l’ava freida. Nous ischan bela fretga, ma igls gigants s’interesseschan angal pigls noss sems. En pêr da nous sa nodan alla surfatscha. Chels on gia discletg, damai tg’els èn betg bungs avonda e von a fittar scu cultem u gas da metan.

A nous, igls selecziunos tgi sa cattan segl fons dalla bognera, vign stratga davent la polpa tras ena maschina e sessour pudainsa far en lung bogn da circa en de. Nous nign en po sturns, fermentagn e sviluppagn cotras en gost veiv ed asch. Siva chel antier process divertent nignsa nattageas e nous pardagn igls davos tocs da polpa e peiligns. Cregnbletschs nignsa derasos sen ena gronda plazza noua tgi pudagn star a suglegl per ple u manc diesch deis. Regularmaintg nignsa viouts uscheia tgi nign scaldos da tot igls mangs. Setgs setgantos, d’ena bela calour bescha e pi pitschens tgi l’ungla d’en gigant nignsa rimnos. Ena pitschna gruppa da nous vign stumplada aint en furn. Adegna puspe controlleschan igls gigants, sch’els vegian contanschia la fermezza e qualitad desiderada.

Sessour vainsa tots igl deletg, d’antrar aint igl furn.

Chiaint ègl mecta caleiras e pi dei tgi rastagn e pi neirs tgi davantagn. Nous santign, scu tgi la nossa energeia svanescha veaple. Ensacuras nignsa deliberos bel bregns or digl furn ed ans pudagn sfardar all’aria frestga. Senchegl nignsa spert pachetos an satgets, per tgi seians schurmageas d’ava, gleisch ed oxigen. Segls pachets ègl signia, tgi seians barsos stgeirs e cuntignan pac coffein. Nous ans santign tot levs. Da chels endesch kilograms dalla capuela è resto alla finala angal ple en dieschavel digl noss peis.

Grazia fitg a tut ils sponsurs da LATABLA:

  • www.belain.ch
    www.belain.ch
  • www.quartalingua.ch
    www.quartalingua.ch
  • L’Institut dal Dicziunari Rumantsch Grischun
    L’Institut dal Dicziunari Rumantsch Grischun
  • La Giuventetgna Rumantscha
    La Giuventetgna Rumantscha
  • Tel: 081 852 45 45
    Tel: 081 852 45 45
  • Tel. 081 864 15 81
    Tel. 081 864 15 81
  • Tel. 081 864 01 51
    Tel. 081 864 01 51
  • Shop online!
    Shop online!
  • Adüna bun - cafè grischun
    Adüna bun - cafè grischun


Cargeas sen en grond camiun galdignsa igl transport giu dallas veias scassontas e plagn stiertas. An en deposit ans bandunga en singul pachet ed arreiva tar en gigant tgi sa nomna expert. El mola igls favs an polvra, la savoira, fò en pêr notiztgas e la mesda sessour an ava tgoda. Damai tgi la polvra è frestga, sa noda ena stresa alla surfatscha. Igl expert scassa igl cuppegn e savoira en’ulterioura geda. El noda en pêr digls 800 aromas differents ed è cuntaint. La savour è oramai ena buna masdada tranter doltschezza ed aciditad. Siva diesch minutas peglia’l en sdom e tschitscha la bavronda cun ena tecnica speziala, nous riagn da chel tung penetront. Malgro tg’el noda ena valetaziun excellenta, speida’l puspe or chel got. Sch’el strangless mintga got igl antier de, stessa’l betg ple schi bagn la seira – chegl az ampurmettainsa.

Igl è en sentimaint energetic da sgular.

En pêr da nous teman igl tramblem e sa tignan l’egn ve da l’oter. Cura tgi sortign igl aviun sainta dalunga la taimpra differenta dalla tera estra. Adegna puspe sa spartan las nossas veias, anfignen tgi resta angal ple ena cumpagneia d’en pêr pachets. Nous arrivagn sen ena carunga ainten ena buteia gronda e regalagn a mintga passant en surreir. En bel de vign eligia igl noss pachet e nous crudagn aint igl canaster da cumischungs. Nous arrivagn ainten en’abitaziun e santign pi tard ena legra cumpagneia a galdeir en bung giantar sen terrassa. Siva igl dessert delizious ègl finalmaintg schigliunsch: Igl noss pachet vign davert, nous nign pattos ainten ena maschina, mulos, masdos e filtros cun ava prest bugliainta e currign aint en cuppegn. Lez vign puso sper en sdom sen en plattign e sarvia agl giast. Bagnspert survagninsa viseta da gromma. Nous vagn igl gaudi da saltar cun ella aint igl carussel digl sdom e da daventar pi e pi clers.

Alla finala posa igl giast igl cuppegn cunter igls lefs e beva en got. “Tge bung café!” Chels davos pleds tgi santign ans amplaneschan cun luschezza. Anc adegna tot viscals antrainsa ainten en tunnel stgeir e pi tard faschainsa ghittas agl tscharvi.


Fotografia: www.pexels.com (CC0)
Text: D. Dosch, Fribourg



FA PART, commentescha sutvart! 

+++ Il spiert da cuminanza è important ed uschia è mintgin bainvegni da sviluppar quist project cun nus; Igl è pussaivel da registrar events e nus publitgain Vossas novitads. Scha vus avais gust da contribuir in artitgel ans pudais trametter in e-mail sin This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Dar ina nota a questa contribuziun
(2 vuschs)
Dominique Dosch

Autura LATABLA dapi avust 2016 - Dominique Dosch (21) è carscheida se a Tinizong. Gio da pitschna anse ò‘la invento gugent istorgias, uscheia tg’ella è sa participada a diversas occurenzas da screiver rumantschas. Igl onn 2013 è nia publitgia igl sies roman da fantascheia “Sindoria” dalla Chasa Editura Rumantscha. Ossa abitescha ella a Friburg e fò en studi da psicologia, pedagogia e rumantsch.

Reclama:

Newsletter:

Adressa d'email:

Prenum:

Num:


POPULAR IN QUESTA CATEGORIA:

Il Project

30 da fanadur 2018

pinc e provocativ: Cura che ins entra in territori rumantsch na badan ins betg che ins è uss en il territori rumantsch: Ils nums dals lieus ed ils toponims èn...

5 giadas fitg fraid

14 da favrer 2018

Da Silvana Derungs (DRG) –  La lingua rumantscha è ritga, uschè ritga che nus pudessan atgnamain ans servir pli savens da sias bellezzas e ritgezzas – e da tut sias...

5 bellas chauras

10 da schaner 2018

Da Silvana Derungs (DRG) – La lingua rumantscha è ritga – uschè ritga che nus pudessan atgnamain ans servir pli savens da sias bellezzas e ritgezzas. Oz datti tschintg bellas...

Jeu spetgel ...

05 da december 2017

Dad Annatina Nay - Duas figuras en in toc da teater da Samuel Beckett. Estragon e Wladimir sesanflan en in liug buc definau, sin in stradun, sper ina plonta. Els...

5 bellas dunnas

16 da matg 2018

Da Silvana Derungs (DRG) –  La lingua rumantscha è ritga – uschè ritga che nus pudessan atgnamain ans servir pli savens da sias bellezzas e ritgezzas. Per exempel datti bels prenums, nizzaivels betg mo...

La columna - Chi chi nu tschercha chatta

28 da november 2017

Da Fadrina Hofmann - L’uman es ün chatschader e ramassader. La cumprouva n’haja a chasa in fuorma da duos uffants chi chattan roba da tour e mütschir. Ün insaj? Voilà...

5 feghers Franzos

18 da fanadur 2018

Da Silvana Derungs (DRG) – La lingua rumantscha è ritga – uschè ritga che nus pudessan atgnamain ans servir pli savens da sias bellezzas e ritgezzas. Per exempel quellas influenzadas...

La columna - Banadida telefomania

27 da matg 2020

Da Fadrina Hofmann - Chi nu cugnuoscha il mumaint da schoc scha’l telefonin es dandettamaing davent? Ed il sentimaint surleivgià cur ch’el cumpara darcheu? Il telefonin es dvanta nos cumpogn...

Go to top