Igls semperviscals (part 1)

Da Dominique Dosch - 
Igl svilup d’ena plant’exotica dall’antschatta anfignen la fegn. Tgi so da tgenegna tgi sa tracta…?

Igl è tot stgeir. Ed ampernevel. Ia sung anzuglia ainten la tera frestga tgi è cuverta cun figlias da bananas. A me vogl stupent ed ia realisesch mianc, scu tg’igl taimp passa. Ia cresch veapi ad otD’en de sen l’oter ma stompla sur la surfatscha dalla tera bregna. Las figlias sitgas èn davent ed ia degl igls mies ameis. Nous ans cattagn an cups sot tetg, schurmageas dall’ora varionta. Magari vignan no gigants per ans cultivar. Chegl catta flot. Cugl mies lung fastei verd-cler ascenda de per de e giold veaple vista. La nossa sosta ò nignas pareis ed ia admeir igl gôt semperverd tg’ans circumdescha. Magari sainta la caneratscha dalla plievgia ed admeir las gutellas nundumbrevlas tgi corran scu cascadas giu digl tetg. All’antschatta vaia bagn en po tema da tals urezis tg’èn savens accumpagneas da tgametgs anetgs e ramours snuevlas. Ma ensacuras suondan adegna igls radis digl suglegl tgi carsineschan las plantas sclarond e scaldond la nateira. Alloura para da surreir igl antier ambiaint.


En de è igl grond mument cò ed ia catsch igls mies dus figls-scherm d’en verd glischaint. En gigant am transplantescha an en satg tera tg’ia part cun egn digls mies cumpogns. Nous constatagn tgi vagn nigna schlattagna... Chegl fò tot pi simpel. Fleissamaintg crescha e svilup adegna daple figlias. Siva en onn vaia ena bela grondezza, ia tansch agl gigant anfignen alla schanuglia. Lez para d’esser cuntaint cun nous ed ans porta finalmaintg or agl libercugls satgs neirs. Ia sung incanto dalla plantascha grondiousa, retscha per retscha veia tgaglias dalla mia sort. An en spazi veid vigna amplanto e stend tot ventirevellas mias rieischsIgl suglegl am splendoura aint per fatscha ed en vent fegn am stretga tranter la romma. Ia sung tot sursto digl noss conturnMuntognas imposantas sa dolzan vers igl tschiel blo e dattan da s’accorscher, tg’els rigian la tera. Ena tgaglia carscheida am declera tgi chegl seian vulcans activs tgi procuran per chella stupenta tera fritgevla.

Grazia fitg a tut ils sponsurs da LATABLA:

  • www.quartalingua.ch
    www.quartalingua.ch
  • Tel: 081 852 45 45
    Tel: 081 852 45 45
  • Adüna bun - cafè grischun
    Adüna bun - cafè grischun
  • L’Institut dal Dicziunari Rumantsch Grischun
    L’Institut dal Dicziunari Rumantsch Grischun
  • www.belain.ch
    www.belain.ch
  • Shop online!
    Shop online!
  • Tel. 081 864 01 51
    Tel. 081 864 01 51
  • Tel. 081 864 15 81
    Tel. 081 864 15 81
  • La Giuventetgna Rumantscha
    La Giuventetgna Rumantscha


Scu tg’els fetschan chegl am ò’la pero betg lia tradeir. Igl clima frestg è ideal cò sen chell’otezza. Ia sung bagn perplex dall’amprema plievgia da tschiel rot. Las guttellas spertas petgan sen las mias figlias e bognan la tera. Ma ia realisesch bagnspert tge deletg tgi chell’ava frestga è. E cugl taimp ma deisa all’ora cun blera plievgia e bler suglegl. Atgnamaintg vaia chegl fitg gugent. Igl antier onn m’accorscha betg grondas differenzasmagari plovigl daple e magari pi pac. Igls gigants nomnan chellas fasas “taimp da plievgia” e “taimp sitg” – er schi plova tot onn ed igl è mai propi sitg…

En bel de vaia contanschia la mia grondezza cumplagna e percorsch, tgi sa sveglia ensatge particular alla fegn digls mies rommigns. Igls mies amprems brombels creschan cun totta forza ed adampleschan siva en taimp lour missiun: Cun luschezza preschainta las mias flours alvas agls vaschignsLas singulas flourignas cun mintgamai tschintg figls lungs e stigls èn gruppadas tot manevlas l’egna sper l’otra. Uscheia furman ellas unitads marvegliousas e derasan ena savour scu giasmin. La parada da flours cozza deplorablamaintg angal treis deis, alloura sa sviluppeschan gio planget igls favs verds tgi sumeglian a pitschnas ivas. Durant igl taimp pi sitg digl onn madirescha en fretg siva l’oter e davainta tot cotschen. Ia sung sursto da chellamiracla. Sivamang vignan pero igls gigants tgi paran mianc ple schi gronds a rimnar cun canasters las mias culignas preziousas. Desillusiuno peglia cumgea da mintga singula e las giaveisch tot igl bung. 
Cuntinuaziun suonda…


Text e fotografia: D. Dosch, Fribourg


FA PART, commentescha sutvart! 

+++ Il spiert da cuminanza è important ed uschia è mintgin bainvegni da sviluppar quist project cun nus; Igl è pussaivel da registrar events e nus publitgain Vossas novitads. Scha vus avais gust da contribuir in artitgel ans pudais trametter in e-mail sin This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Dar ina nota a questa contribuziun
(1 vuschs)
Dominique Dosch

Autura LATABLA dapi avust 2016 - Dominique Dosch (21) è carscheida se a Tinizong. Gio da pitschna anse ò‘la invento gugent istorgias, uscheia tg’ella è sa participada a diversas occurenzas da screiver rumantschas. Igl onn 2013 è nia publitgia igl sies roman da fantascheia “Sindoria” dalla Chasa Editura Rumantscha. Ossa abitescha ella a Friburg e fò en studi da psicologia, pedagogia e rumantsch.

Reclama:

Newsletter:

Adressa d'email:

Prenum:

Num:


POPULAR IN QUESTA CATEGORIA:

Il Project

30 da fanadur 2018

pinc e provocativ: Cura che ins entra in territori rumantsch na badan ins betg che ins è uss en il territori rumantsch: Ils nums dals lieus ed ils toponims èn...

5 giadas fitg fraid

14 da favrer 2018

Da Silvana Derungs (DRG) –  La lingua rumantscha è ritga, uschè ritga che nus pudessan atgnamain ans servir pli savens da sias bellezzas e ritgezzas – e da tut sias...

5 bellas chauras

10 da schaner 2018

Da Silvana Derungs (DRG) – La lingua rumantscha è ritga – uschè ritga che nus pudessan atgnamain ans servir pli savens da sias bellezzas e ritgezzas. Oz datti tschintg bellas...

Jeu spetgel ...

05 da december 2017

Dad Annatina Nay - Duas figuras en in toc da teater da Samuel Beckett. Estragon e Wladimir sesanflan en in liug buc definau, sin in stradun, sper ina plonta. Els...

5 bellas dunnas

16 da matg 2018

Da Silvana Derungs (DRG) –  La lingua rumantscha è ritga – uschè ritga che nus pudessan atgnamain ans servir pli savens da sias bellezzas e ritgezzas. Per exempel datti bels prenums, nizzaivels betg mo...

La columna - Chi chi nu tschercha chatta

28 da november 2017

Da Fadrina Hofmann - L’uman es ün chatschader e ramassader. La cumprouva n’haja a chasa in fuorma da duos uffants chi chattan roba da tour e mütschir. Ün insaj? Voilà...

5 feghers Franzos

18 da fanadur 2018

Da Silvana Derungs (DRG) – La lingua rumantscha è ritga – uschè ritga che nus pudessan atgnamain ans servir pli savens da sias bellezzas e ritgezzas. Per exempel quellas influenzadas...

La columna - Banadida telefomania

27 da matg 2020

Da Fadrina Hofmann - Chi nu cugnuoscha il mumaint da schoc scha’l telefonin es dandettamaing davent? Ed il sentimaint surleivgià cur ch’el cumpara darcheu? Il telefonin es dvanta nos cumpogn...

Go to top