Da Fadrina Hofmann - Nos uffants creschan sü cun ün muond parallel - il muond digital. Sco lur amis van els intuorn tuot natüral cun quista realtà. Temma da quai n’haja be eu, il fossil analog.  
 
„Jeee, il nouv catalog da Playmobil es qua“, cloman meis uffants cur cha no passain la butia da giovarets. Meis figl ramassa minch’ediziun dal catalog da Playmobil e qua daspö ons. Quel da Lego dal rest eir. Apaina rivats a chasa giaschan ils uffants giò per cuotscha e stübgian minuziusamaing las novitats our dal muond da plastic.

Las apps
Eir no d’eiran be nars dals catalogs da giovarets cur cha no d’eiran uffants. Be üna differenza daja: Pro no nu daiva amo „apps“ gratuitas. I va pel solit be pacs minuts fin cha meis uffants han scuvert las plü nouvas apps da Playmobil. „Mamma, pudaina chargiar giò ‚Playmobil Reiterhof’?“, dumonda mia figlia. „E per mai ils agents“, excloma meis figl. Daspö ün on n’haja ün i-pad. Cumprà til vaiva insembel cun üna pitschna tastatura per pudair scriver cuntribuziuns cur ch’eu sun in viadi. Intant vegn l’i-pad impustüt dovrà da meis uffants – per verer serias d’uffants sün Netflix o per giovar lur gös gratuits.

Ils gös digitals
Lönch n’haja provà dad evitar ils mezs electronics in mi’educaziun. Meis uffants sun sportivs e musicals uschea cha hobis hana avuonda. Ma apaina cha meis figl es rivà a scoula è’l gnü in contact culs gös electronics a chasa da seis cumpogns. Intant ha’l nouv ons ed eu sa precis in che chasada ch’el va propi a „giovar“ cun seis amis ed in che chasada chi sarà ün davomezdi davant la consola. Co ch’eu sa quai? Ils uffants da la consola nu vegnan mai pro no – perquai cha no nu vain ingüna consola in chasa. Proibir da far giò eir cun quels compels nu possa. O bain?

Ils gös da violenza
Eu m’algord d’ün conscolar chi nu pudaiva mangiar ingüna dutscharia a chasa. Insomma ingüna. Neir na desert davo giantar. E quel mat d’eira be nar da dutscharias. Sch’el d’eira pro no d’eira il chaschuot dutsch adüna seis prüm böt. El vaiva talmaing ün manco ch’el vaiva da saduollar seis desideri in otras chasas. Eu nu less cha meis uffants dvaintan uschea cun gös electronics. E perquai n’haja installà trais gös da Playmobil, duos da Lego, ün da Die Maus ed ün gö chi’s nomna Block Craft ed ingio chi’d es da fabrichar sü ün cumün. Ils cuntgnüs dals gös controlla ouravant. Playmobil Ghostbusters es per exaimpel gnü stüz subit davo ch’eu vaiva vis chi va be per eliminar spierts. Gös cun violenza sun tabu in chasa Hofmann. Il nervà „oh, mamma“, nu güda neir nöa. E listess nu’s lascha evitar cha’ls uffants vegnan cunfruntats eir cun gös da violenza. I basta sch’ün mat plü vegl va davo scoula pro la plazza da ballapè cun ün handy – e fingià ha meis mat la not noschs sömmis.

La cumpetenza digitala
Nos uffants sun uschedits „digital natives“. Els creschan sü cun ün muond parallel, il muond digital. Id es incredibel che svelt ch’els inclegian ils mecanissems da gös o cuntgnüs digitals. Eu nun ha fingià uossa plü ingüna schanza da concuorrer cun lur savair. E quai adonta cha’l temp dad i-pad es limità pro meis uffants sün ün’ura l’eivna. Sco mamma am faja minchatant temma sch’eu pens che privels chi dà i’l muond digital per nos uffants. L’unica spranza ch’eu n’ha es ch’els imprendan pass per pass ad ir intuorn cun quist muond - e cha our da nos digi-kids dvaintan üna jada creschüts chi nüzzian lur cumpetenzas da maniera radschunaivla e positiva. Eu prouv intant da nu perder la survista e da restar à jour per cha meis uffants nu’m spichan bainbod giò da lur tren digital. I resta üna sfida.

Text e fotografia: F. Hofmann, Scuol
Prüma publicaziun: Settember 2017

*In "La columna" descriva Fadrina Hofmann mincha mais quai chi occuppa e movainta ad üna schurnalista e mamma in Engiadina.

Suonda LATABLA!

---

---