Autura LATABLA dapi avust 2016 - Annatina Nay, viva a Trun e Turitg, lavura sco graficra independenta, observadra en differentas situaziuns, savens sin viadi el tren, s'interessescha per carstgaus e lur raquintaziuns, rimna regurdientschas e muments per crear historias el tgau e sin pupi.
Autur LATABLA dapi avust 2016 - Benedetto Vigne è naschì en Italia (1951), creschì en Surses e viva dapi quarant’onns a Turitg. El scriva istorgias e chanzuns, el descriva suns e tuns e fa magari er in zic radio. De facto ha el scrit onns or recensiuns per la gasetta Tages-Anzeiger ed ha tgirà per RTR las emissiuns «La truvaglia» e «Las perlas». Ultra da quai fa el oz part da la gruppa da rock rumantscha-turitgaisa L_MAR.
Autura LATABLA dapi avuost 2016 - Uffanza ad Ardez , studi da romanistica comperativa, tudestg e rumantsch a Turitg, 2013-2017 translatura per il rumantsch en la Chanzlia federala a Berna, 2014-2016 redactura dal magazin da cultura Subkutan tar Radio Bern RaBe, sa participescha al Tavulin litterar dad RTR , dapi 2017 redacziun dal Chalender Ladin. Viva cun ses um e lur dus uffants a Uetikon.
Fundatura ed autura - creschüda sü a Tschlin in Engiadina Bassa. Davo la finischiun da la HTF a Cuoira ha'la lavurà 6 ons i'l marketing pro ün'agentura da viadis. Daspö il 2007 ingaschada sco assistenta pro üna banca.
Auturas LATABLA dapi november 2016 - Claudia Cadruvi ha 51 onns. Viola Nesa Pfeiffer ha 25 onns. Mamma e figlia scrivan omaduas gugent, la mamma sco schurnalista, la figlia sco columnista. Ellas studegian era omaduas, la mamma giurisprudenza e la figlia istorgia, germanistica e rumantsch. Omaduas han l’impressiun che l’agen rom da studi, saja il pli cool ed il pli impurtant. Malgrà che Viola Nesa n’abitescha betg pli a chasa, stattan mamma e figlia en stretg contact. Ellas communitgeschan stedi per email u whatsapp. Quai fan ellas era per LATABLA sut il titel „mamma dumonda figlia“ u „figlia dumonda mamma“.
Autura LATABLA dapi avust 2016 - Dominique Dosch (21) è carscheida se a Tinizong. Gio da pitschna anse ò‘la invento gugent istorgias, uscheia tg’ella è sa participada a diversas occurenzas da screiver rumantschas. Igl onn 2013 è nia publitgia igl sies roman da fantascheia “Sindoria” dalla Chasa Editura Rumantscha. Ossa abitescha ella a Friburg e fò en studi da psicologia, pedagogia e rumantsch.
Il DRG (Dicziunari Rumantsch Grischun) è in dals quatter vocabularis naziunals e documentescha la lingua rumantscha dal Grischun, qvd. tut ils idioms e dialects rumantschs dal Grischun en furma scritta e discurrida. Il coc dals artitgels dal DRG furma il pled cun sia muntada, sia derasaziun, ses diever e sia derivanza. Latiers tutga era la cultura populara cun locuziuns, spruhs e proverbis. Collavuraturas e collavuraturs dal DRG preschentan qua en questa rubrica pleds e proverbis chattads en il DRG. Quel è dapi il december 2018 er accessibel online. (www.drg.ch)
Autura LATABLA dapi avust 2016 - Fadrina Hofmann es creschüda sü a Scuol e viva hoz darcheu cun sia famiglia quia. Ella ha stübgià scienza da medias e comunicaziun, schurnalissem e rumantsch a l'università da Friburg. Daspö 2009 è'la redactura pro "Die Südostschweiz". Ella ha publichà plüs cudeschs e diversas istorgias.
Autur LATABLA dapi december 2016 - Mario Pacchioli (*1981 en Surselva) ei musicist ed actur da teater. Suenter haver absolviu il seminari da scolasts a Cuera, sededichescha el cumpleinamein alla musica. Sco collaboratur liber scriva el dapi il 2011 ils “Impuls" per il Radio Romontsch. Oz viva e lavura Mario Pacchioli a Paris sco actur da teater e musicist. (infos: www.mariopacchioli.com)
Autura LATABLA dapi october 2018 - Creschida si e stat a Vilters. Ella ha studegià pedagogia e rumantsch a l’universitad a Friburg. Gugent ha ella temp cun ses chars ed en cumpagnia, discurs, observaziun e reflexiun, musica, tschigulatta da latg, da pudair viagiar e turnar.
La GiuRu (Giuventetgna Rumantscha) emprova da promover contacts tranter la giuventetgna da las tschintg differentas regiuns rumantschas e da la bassa. Ella porscha a giuvnas Rumantschas e giuvens Rumantschs raps, communicaziun ed agid per la realisaziun d’in project cultural rumantsch. La GiuRu è uniun affiliada a la Lia Rumantscha e po trametter quater delegads a las radunanzas generalas. Entant che la GiuRu figurescha sco uniun tetgala per las uniuns da giuventetgna localas, è la YEN la uniun tetgala da las minoritads linguisticas da l’Europa.
Autur LATABLA avust e settember 2016 - naschì e creschì si a Laax en Surselva, scolas e studis a Cuira, Milaun, Turitg e Friburg. Stà en set onns main che quindesch dis ad alp. Ama la mar e la cuschina taliana.
Autura LATABLA dapi schaner 2017 - Romana Ganzoni (*1967) es autura da Scuol. Ella lavura e viva a Schlarigna. Raquints, poesias, essais, columnas. Seis prüm cudesch cumparü in marz 2017 pro Rotpunkt, Turich, ha nom "Granda Grischun“.
Da Benedetto Vigne - Poesias romontschas e tuns classics franzos? Co che quai funcziuna, demussa l’album «Remas» da Mario Pacchioli.
Luxuriusa ed illustra sa preschenta l’ovra musicala «Remas» da Mario Pacchioli, in veritabel cudesch cun cuverta alva e piz-pagina cotschna, la cuverta levamain raplada ed ils titels engravads. Sin las paginas las poesias sursilvanas ch’il chantautur da Rabius ha mess en musica, cun translaziuns tudestgas e franzosas, enramadas da fotografias ambientalas, da divers pleds introductivs e da curtas biografias dals singuls poets, e lura, traclà vi da la vart interna da la cuverta, il disc cumpact cun las chanzuns, er quel d’in bel cotschen bordó – propi ina cumparsa festiva che dat a l’ovra la parita d’in term bunamain istoric.
Tge ha lura Mario Pacchioli fatg, ch’ins po discurrer d’in term istoric? Metter poesias rumantschas en musica, quai n’è nagut straordinari, quai capita dapi decennis e decennis, ils ultims quarant’onns perfin en vestgadira modernistica americana. Geabain, il musicist e chantant che viva oz a Paris ha tschernì per sia schelta – per la gronda part poesias pli veglias, Giachen Hasper Muoth, Gion Cadieli, Gian Fontana, Alfons Tuor – propi in vestgì da classica chanson franzosa, embellì dad in orchester sinfonic. E quai è vairamain in novum.
Fotografia: (c) Ester Vonplon, mariopacchioli.com
Suonda LATABLA!
PROSSEMS CONCERTS:
insembel cun l’orchester Kammerphilharmonie Grischun:
05.01.2018
20h
Glion, Klosterkirche
Giast tar il concert da l’orchester Kammerphilharmonie
Grischun.
25.05.2018
20h
Fribourg, Equilibre
REMAS - IL CONCERT
Mario Pacchioli cun l’orchester Kammerphilharmonie
Grischun ed il Chor La Chanson de Fribourg
26.05.2018
20h
Chur, Stadttheater
REMAS - DAS KONZERT
Mario Pacchioli cun l’orchester Kammerphilharmonie
Grischun ed il Chor La Chanson de Fribourg
Da Corina Gustin - Per Mario Pacchioli as ha accumpli ün grand sömmi - la fin d'october es cumpari seis nouv disc cumpact cun 18 poesias rumantschas missas in musica cun ün orchester sinfonic. Accumpagnà vain l'ouvra dad ün cudesch chi includa las poesias in la versiun originala rumantscha cun translaziuns tudais-chas e francesas. Mario ha pero amo oters sömmis e giavüschs
Mario, tü vivast hoz a Paris?
Gie, avon prest nov onns sun jeu ius a Paris per far ina scolaziun sco actur da teater. Quella hai jeu serrau giu treis onns pli tard e sun restaus a Paris entochen oz.
Purquoi Paris?
Jeu savevel eleger denter Paris e Berlin. Mo damai che jeu luvravel gia musicalmein vid in impurtont project da «chanson» ed erel savens en Svizra franzosa ed a Paris, sun jeu sedecidius per Paris.
Forsa il cuntrari da la Surselva chi’t faszinescha?
Igl equiliber denter la veta urbana e quella silla tiara, denter il pign ed il grond, quel fa bein a mi. Jeu drovel omisdus munds. Pertgei in gida a capir meglier l’auter.
Tü hast masdà teis origen rumantsch cun tia vita preschainta in Frantscha. Uschè es naschü ün album cun «chansons» rumantschas. Co es quai capità?
REMAS ei il fretg da pliras inspiraziuns musicalas. Dalla canzuns popularas romontschas, dallas operas talianas cullas qualas jeu sun carschius si, elu dalla chanson franzosa che fa part da miu mintgadi.
Ensemen cun Anita Capaul dalla Chasa Editura Rumantscha vein nus ediu in cudisch cun translaziuns dallas poesias e cun texts accumpignonts da differents autur(a)s romontsch(a)s per tudestg e per franzos, per aschia dar in niev access a nossas poesias romontschas.
In dils poets romontschs che tucca mei il pli profund ei Alfons Tuor
Che chansonier at ha inspirà il plü ferm? E che poet rumantsch?
Jacques Brel per la chanson, e quei sco artist cuplet. Sia eleganza da metter texts en musica, sia precisiun d’interpretaziun e siu talent d’actur.
Alfons Tuor per la poesia romontscha. Cun siu spért viv ed allert, sia plema poetica, melanconica, e buca sco davos cun sia biografia.
La chanzun "Romontschs" piglia pel chül ils rumantschs chi ütiliseschan gugent germanissems. Co es quai pro tai svessa?
Oh, jeu sun igl emprem che s’identificheschel cun quella poesia da Bistgaun Cathomas. Cu jeu drovel il «bien» romontsch, cunzun per la lavur, lu hai jeu adina il vocabulari sursilvan sper mei. Ed el discuors dil mintgadi schula halt in ni l’auter plaid tudestg viaden.
Grazia fitg a tut ils sponsurs da LATABLA:
Cugnuoschast pleds chi dà be per rumantsch?
Gion Cadieli scriva en sia poesia «Ad ina matta veglia» che siu cor seigi «…na dad amur, mo da carezia pleins». Nus romontschs essan ils sulets che distinguin «amur» e «carezia». E quei quetel jeu bellezia !
Tü hast dit cha tü insömgiast per rumantsch. Che es stat teis ultim sömi, da che as trattaiva quel?
Jeu hai semiau tschella notg che l’iniziativa «No Billag» vegni refusada. Speronza daventa quei siemi realitad!
Cumparter nossas poesias romontschas, transmetter in patrimoni cultural ch'ei ius empau en emblidonza ei important
Co guarda oura cun sömis in sen da giavüschs? Che sun teis giavüschs per ils prossems mais ed ons?
Ei dat il siemi universal e perpeten che va avon a tuts, e che ei quel dalla pasch!
Elu dat ei mellis pigns siemis e giavischs persunals. Daquels hai jeu biars. In da quels ei da saver s’exprimer aunc ditg entras la musica ed il teater.
L’Album es gnü registrà a Prag?
Avon in temps hai jeu empriu d’enconuscher il dirigent Jérôme Kuhn da Fribourg. El ha raquintau a mi da siu niev orchester, il PSE Prague Symphonic Ensemble. Aschia ha quella collaboraziun denter il Grischun e Fribourg entschiet, accumpignada da differentas collaboraziuns internaziunalas.
Co es statta la collavuraziun cul ensemble symphonic da Prag?
Quei ei stau in’experientscha fetg intensiva e professiunala. Ensemen cun Jérôme Kuhn e cun Nicolas Charron da Paris che ha creau las partituras, vein nus collaborau stretgamein ordavon per preparar las registraziuns. Cu igl orchester ha sunau per l’emprema ga mias cumposiziuns hai jeu buca saviu retener las larmas.
Tü chantast a divers concerts da l’orchester Kammerphilharmonie Grischun. Che significha quai per tai?
Igl inscunter cun igl auditur ei in impurtont pass per REMAS. Cumparter nossas poesias romontschas, transmetter in patrimoni cultural ch'ei ius empau en emblidonza. E da far quei ensemen culla Kammerphilharmonie dil Grischun ei enzatgei fetg bi.
Che es il rumantsch per tai?
Il romontsch ei miu lungatg mumma ed el medem mument ina da mias pli fermas ragischs. E quella vi jeu era tgirar.
Scuvierer ed empustar il cudisch/CD MARIO PACCHIOLI - REMAS saveis vus sut: https://www.mariopacchioli.com/
Text: C. Gustin, Turitg
Fotografia: (c) Ester Vonplon, mariopacchioli.com
Suonda LATABLA!
PROSSEMS CONCERTS:
insembel cun l’orchester Kammerphilharmonie Grischun:
27.12.2017
20h
Flem, Waldhaus
Giast tar il concert da l’orchester Kammerphilharmonie
Grischun.
28.12.2017
17h30
Lenzerheide, Kirche San Carlo
Giast tar il concert da l’orchester Kammerphilharmonie
Grischun.
30.12.2017
20h
Scuol, Baselgia evangelica
Giast tar il concert da l’orchester Kammerphilharmonie
Grischun.
01.01.2018
18h
Arosa, Baselgia evangelica
Giast tar il concert da l’orchester Kammerphilharmonie
Grischun.
02.01.2018
17h
Chur, Stadttheater
Giast tar il concert da l’orchester Kammerphilharmonie
Grischun.
03.01.2018
17h30
Pontresina, Rondo
Giast tar il concert da l’orchester Kammerphilharmonie
Grischun.
05.01.2018
20h
Glion, Klosterkirche
Giast tar il concert da l’orchester Kammerphilharmonie
Grischun.
25.05.2018
20h
Fribourg, Equilibre
REMAS - IL CONCERT
Mario Pacchioli cun l’orchester Kammerphilharmonie
Grischun ed il Chor La Chanson de Fribourg
26.05.2018
20h
Chur, Stadttheater
REMAS - DAS KONZERT
Mario Pacchioli cun l’orchester Kammerphilharmonie
Grischun ed il Chor La Chanson de Fribourg